بافت تاريخي شهر يزد با مساحتي حدود 800 هكتار را مي‌توان گسترده‌ترين و اصولي‌ترين بافت تاريخ ايران دانست كه به عنوان دومين بافت خشتي دنيا و دست‌ نخورده‌ترين بافت تاريخي كشور اين روزها در كشاكش ميان سازمان‌ها و دستگاه‌هاي دولتي برسر قرار گرفتن در فهرست ثبت جهاني به‌سر مي‌برد، اگرچه هر دستگاهي مشكل را گردن ديگري مي‌اندازد و خود را از اين اتهام تبرئه مي‌كند.

 

بيش از پنج سال از آماده‌سازي ثبت جهاني يزد مي‌گذرد. به گفته مديركل ميراث فرهنگي و گردشگري استان يزد فاز اول مطالعات پرونده بافت تاريخي يزد براي ثبت در فهرست جهاني به اتمام رسيده و اواخر سال گذشته به ستاد مركزي نيز ارسال شده است. فاز اول عرصه شهر براي ثبت جهاني 150 هكتار است كه بخش‌هايي از دوره آل‌مظفر به انضمام بازار و بخش‌هاي مربوط به دوره تيموري، زنديه و صفويه را دربرمي‌گيرد.

اين مقام مسئول مخالفت برخي دستگاه‌هاي دولتي از جمله شوراي شهر را مانع ثبت جهاني بافت تاريخي يزد مي‌داند و مي‌گويد: هنوز در استان يزد خيلي از دستگاه‌هاي عمومي و اجرايي با ثبت جهاني شدن يزد مخالفند. شوراي شهر يزد يكي از اين منتقدان و مخالفان است كه مخالفت آنها باعث شده، اين پرونده در كش و قوس‌هاي مختلف گير كند.

بهرام رضايي در عين حال مي‌افزايد: به طور حتم اعضاي شوراي شهر يزد نگراني‌ها و دغدغه‌هايي دارند كه بايد هرچه زودتر برطرف شود. البته بارها مسئولان سازمان ميراث فرهنگي طي نشست‌هاي متعدد دلايل اين ثبت را توضيح داده‌اند، ولي گويا اعضاي شوراي شهر با مخالفت‌هايي كه اصلا توجيه ندارد بر عقيده خود كه همان عدم ثبت جهاني است، اصرار مي‌ورزند.‌‌ وي معتقد است: با ثبت جهاني يزد ظرفيت‌هايي براي اين استان ايجاد مي‌شود كه اگر براي منتقدان بخوبي توجيه شود، يزد در مرحله روبه‌رشدي از لحاظ فرهنگي و اقتصادي قدم برمي‌دارد.‌وي در ادامه تاكيد مي‌كند كه بايد اعضاي شوراي شهر توجيه شوند تا نگراني و دغدغه‌هاي آنها در اين زمينه برطرف شود.‌ به گفته مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان يزد، افتخار ثبت جهاني بافت تاريخي يزد براي همه ايرانيان است و نبايد همه كارها تنها به عهده ميراث فرهنگي باشد.‌ وي تصريح كرد: داشته‌هاي تاريخي و فرهنگي متعلق به مردم است نه سازمان ميراث فرهنگي. به همين علت همه مجموعه‌هاي دولتي و نهادهاي مردمي بايد در فعاليت‌هاي مرتبط شركت كنند، بخصوص در معرفي ميراث فرهنگي كشور در سطح بين‌الملل كه نيازمند همكاري و همدلي همگان است.

بي‌اطلاعي شوراي شهر

يك عضو شوراي شهر يزد نيز در گفت‌وگو با «جام‌جم» ضمن اظهار بي‌اطلاعي از پرونده ثبت جهاني بافت تاريخي يزد گفت: تا آنجا كه بنده اطلاع دارم تاكنون سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري يزد با شوراي شهر در زمينه ثبت جهاني بافت تاريخي يزد مذاكره نكرده است.

حجت‌الاسلام حميدرضا مطهريان افزود: اين‌كه شوراي شهر يزد با ثبت جهاني بافت تاريخي يزد مخالف باشد صحت ندارد. اين شورا اگر در مورد بافت تاريخي با ميراث فرهنگي مشكل داشت طرح تفضيلي اين بافت را به ثبت نمي‌رساند.

عضو شوراي شهر تاكيد مي‌كند: شوراي شهر كليات بافت تاريخي را قبول دارد و آن‌را يك جاذبه بكر و ارزشمند براي كشور مي‌داند.‌ مطهريان تنها مشكل شوراي شهر و ميراث فرهنگي در خصوص بافت تاريخي را در محله نواب صفوي اعلام كرد و افزود: ميراث معتقد است، اين محله بخشي از بافت تاريخي است، اما بنا بر اعلام نظرات كارشناسان اين محدوده يك محله فرسوده شهري محسوب مي‌شود كه قدمت آن به نيم قرن هم نمي‌رسد.

معاون حفظ و احياي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان يزد نيز در مورد ثبت جهاني بافت تاريخي يزد گفت: سعي شده پرونده ثبت جهاني شامل معرفي شهر، سوابق تاريخي و ويژگي‌هاي آن، شاخصه‌هاي ثبت، مقايسه يزد با شهر ليون فرانسه و چند شهر ديگر كه ثبت جهاني شده‌اند به ثبت جهاني برسد.‌

سامان كارگر افزود: ثبت جهاني بافت تاريخي يزد نيازمند عزم ملي و استاني است، چون بافت تاريخي يزد نمونه شهرنشيني كهن به جا مانده از دوره‌هاي تاريخي است كه به‌رغم تغييرات شهري در دوره‌هاي جديد هنوز بر جا مانده که از شاخص‌هاي مهم بافت تاريخي يزد است.‌ وي اظهار اميدواري كرد ثبت جهاني اين بافت در جذب گردشگر و مديريت مطلوب و منسجم نگهداري اين بافت كمك كند.

امير ترقي‌نژاد‌ / ‌جام‌جم يزد