خانه آیت الله فقیه خراسانی از مفاخر ایرانی به ثبت ملی رسید

 به منظور حفظ و نگهداری و جهانی شدن بافت تاریخی یزد خانه آیت الله فقیه خراسانی از مفاخر ایرانی به ثبت ملی رسید.

 

به گزارش ایران بزرگ، به منظور حفظ و نگهداری و جهانی شدن بافت تاریخی یزد، حفظ و نگهداری خانه آیت ا.. فقیه خراسانی از مفاخر ایرانی توسط انجمن دوستداران و حافظان خشت خام در هشتمین همایش ثبت آثار به ثبت ملی رسید.

علیرضا صادقی، مسئول تهیه و تدوین پرونده خانه آیت الله فقیه خراسانی در گفت و گو با ایران بزرگ گفت: حفظ و احیا بافت تاریخی یزد که از ظرفیت جهانی شدن برخودار است متاثر از حفظ عناصر وابسته به آن بوده و خانه های تاریخی عناصر ارزشمند در مجموعه بافت تاریخی یزد می باشد.

وی افزود: پیگیری ثبت خانه های مفاخر ارزشمند یزد از جمله پدر ادبیات کوکان و نوجوان، استاد مهدی آذر یزدی توسط اعضای این انجمن در حال پیگیری است که شوربختانه همکاری هایی تاکنون صورت نگرفته است.

صادقی درباره آیت الله فقیه خراسانی بیان کرد: آیت الله حاج شیخ غلامرضا فقیه خراسانی از مفاخر ایرانی فرزند ابراهیم یزدی کوچه بیوکی از عالمان دین در اواخر سده 13 و اوایل سده 14 می باشد. وی در حوزه های علمیه مشهد و اصفهان تحصیل نموده و از جمله هم درسان ایشان آقا سید حسین قوچانی معروف به آقا نجفی (مولف سیاحت شرق و غرب) و آیت الله العظمی بروجردی بودند. ایشان در سال 1314 به نجف رفت و با شرکت در درس آیات عظام سید محمدکاظم طباطبایی یزدی و آخوند ملامحمدکاظم خراسانی بهره های علمی و معنوی فراوان برد وی از بیشتر مراجع عصر خویش از جمله آیات عظام حاج عبدالکریم حایری یزدی و مراجع عصر خویش از جمله آیات عظام حاج عبدالکریم حایری یزدی و سید ابوالحسن اصفهانی و آقا حسین قمی و میر سیدعلی مدرسی اجازه اجتهاد داشت. وی شاگردانی چون سید علی محمد کازرونی ـ سید محمد مدرسی ـ شهید صدوقی و سید عباس خاتم یزدی را تربیت کرد.

منبع:پایگاه خبری ایران بزرگ- گروه میراث در خطر

اگر دستي بجنبانيم تا جهاني شدن راهي نيست/سرانجام فناوري بادگير، ملي شد

سرانجام فناوري و دانش ساخت بادگير ثبت ملي شد. اين فناوري در هفتمین همایش سراسری شورای سیاست گذ‌اری ثبت آثار معنوی كه هم‌اكنون در حال برگزاري است، به ثبت ملي رسيد.
   
امروز، چهارشنبه، چهارم بهمن‌ماه، دانش ساخت اين سازه‌ي زيبا و البته كاربردي كه در جاي‌جاي ايران بنابر ويژگي‌‌هاي خاص مكاني خود، قامت افراشته و باد را به دام انداخته و گرما را از در رانده، به ثبت ملي رسيد.

بي‌‌گمان ثبت شدن اين يادمان ديرينه كه ايرانيان به فناوري ساخت آن دست يافته و همه‌گيرش كرده‌اند، آغازي خواهد بود براي تلاش‌هايي كه بايد به جهاني شدن بادگيرها به نام ايران، بينجامد. بادگيرهايي كه اين‌روزها اگر دير به خود بياييم به نام كشورهاي همسايه خواهد شد، كشورهاي تازه كشور‌شده‌اي كه نشان داده‌اند با اين كم سن و سالي، در ساخت هويت براي خود و شناسنامه‌اي كه بتوانند با آن به ديگران فخر بفروشند، از هيچ تلاشي دريغ نمي‌كنند.

به گفته‌ي عليرضا صادقي كه تدوين پرونده‌ي ثبت بادگير را بر دوش داشته، پرونده ي فناوري بادگيرها به ياري انجمن دوستداران و حافظان خشت خام و دوستداران فناوري‌هاي سنتي در ايران آماده شده است. او با اشاره به اين‌كه جهاني شدن بادگير اين سازه‌ي ايراني از آرزوهاي ميراث‌دوستان ايراني است، گفت: «فناوري و دانش سنتي ساخت و كاركرد بادگيرها نشاني از نوآوري ايرانيان است.»

 او به بررسي نوشتارهاي بسيار، پايان‌نامه‌ها، يادداشت و گزارش‌هاي فارسي و لاتين براي به نگارش درآوردن پرونده‌ي ثبتي فناوري بادگير و پيوست شدن عكس‌‌هايي از بادگيرهاي شاخص ايران و جهان به اين پرونده اشاره كرد و گفت: «ساخت بادگيرها در ايران هنوز هم زنده است و نمونه‌هايي از آن را در جاهاي نوساز شهري مي‌‌توان ديد. سازه‌اي سازگار با محيط كه بي‌هيچ‌ هزينه‌اي از انرژي‌هاي تجديدپذير براي دلپذير كردن زندگي، بهره مي‌گيرد.»

كاركرد اصلي بادگيرها، هدايت هواي بيرون به درون ساختمان، خنك كردن و برقراري جريان طبيعي هوا در جاي كار و زندگي مردم در شهرها و جاهاي گوناگون بوده است.

بادگيرها براي برقراري جريان هوا و آسايش ساكنان خانه‌ها براي خنك نگه داشتن آب در آب‌انبارها و... كاربرد داشته و دارند. بنابر بر برخي گواهان؛ منابع تاريخي، سروده‌ها و سفرنامه‌ها، خاستگاه بادگير كشور ايران به‌ويژه در شهرهاي مركزي، جنوبي و كرانه‌هاي كوير بوده است و از اين فناوري در شكل‌ها و اندازه‌هاي گوناگون در ايران و بخش‌هايي از خاورميانه با آب و هواي گرم و خشك و گرم و نمناك براي جابه‌جايي و خنك كردن هواي سود مي‌جسته‌اند.

صادقي درباره‌ي گوناگوني بادگيرها به بادگيرهاي يك‌سويه،‌ دو سويه، چهار، ‌شش و هشت سويه و بادگيرهاي استوانه‌اي اشاره كرد و گفت: «پدران ما از گل، گچ و چوب شورونه براي ساخت بادگير بهره مي‌برده‌اند.»

او از بادگيرهاي ويژه‌اي كه در ايران، بنابر برخي ويژگي‌‌ها، نام و آوازه‌اي جهانگير دارند همچون بادگير هشت سويه‌ي باغ دولت‌آباد يزد كه بلندترين بادگير جهان است، بادگيرهاي حفره‌اي خانه‌ي بروجردي‌ها در كاشان، بادگيرسه‌اشكوبه(:طبقه) و چهارسويه‌ي باغ صدري(نمير) تفت، بادگير دو اشكوبه و چهار‌سويه‌ي خانه‌ي آقازاده در ابركوه، بادگير دو اشكوبه‌‌ي استوانه‌اي‌شكل در كاخ چهل‌ستون سرهنگ‌آباد تهران و بادگير چپقي سيرجان، نام برد و در پايان گفت: «بي‌‌گمان كه آرمان و خواست همه‌ي ميراث‌دوستان، جهاني شدن بادگير به نام ايران است.»

هفتمين همایش سراسری شورای سیاست‌گذ‌اری ثبت آثار معنوی از دوم بهمن‌ماه كار بررسي پرونده‌هاي ارايه‌شده را آغاز كرده است و اين همايش تا فردا، ٥ بهمن‌ماه در شاهرود استان سمنان ادامه‌خواهد داشت. این نشست به میراث معنوی ايران ويژه است و به بررسی دانش‌ها، آیین‌ها، مهارت، جشن‌ها و حتا تاریخ شفاهی می پردازد.

 خبرنگار امرداد - آفتاب یزدانی

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

آخرین بازتاب های رسانه ای:

پايگاه خبري ايران بزرگ
http://iranebozorg.com/article2844

خبرگزاري خليج فارس
ا تلاش انجمن دوستداران و حافظان خشت‌خام : فناوري بادگيرها در ايران به فهرست ميراث ملي افزوده شد
http://pgpress.ir/Categories.aspx?cid=49
http://pgpress.ir/ShowNews.aspx?nid=7963

امرداد نيوز
اگر دستي بجنبانيم تا جهاني شدن راهي نيست
سرانجام فناوري بادگير، ملي شد
http://www.amordadnews.com/neveshtehNamyesh.aspx?NId=8782

ميراث آريا
فناوري بادگيرها در ايران به ثبت ملي رسيد
http://chtn.ir/WebForms/Fa/News/NewsInfo.aspx?ID=88768

نان برنجي و بادگيرهاي يزد ثبت ملي شدند/ بيش از هزار اثر در فهرست ملي ميراث معنوي
http://vista.ir/news/6853536/%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%D9%87%D8%A7-%D9%87%D9%85-%D8%AB%D8%A8%D8%AA-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%B4%D8%AF%D9%86%D8%AF-_-%D8%A8%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%B2-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C

فناوري بادگيرها در ايران به ثبت ملي رسيد
http://www.ana.ir/Home/Category/6
http://www.ana.ir/Home/Single/5919

خبرآنلاين
فناوري بادگيرها در ايران به ثبت ملي رسيد
http://vista.ir/news/6853536/%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%D9%87%D8%A7-%D9%87%D9%85-%D8%AB%D8%A8%D8%AA-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%B4%D8%AF%D9%86%D8%AF-_-%D8%A8%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%B2-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C

تبيان نيوز
فناوري بادگيرها در ايران به ثبت ملي رسيد
http://news.tebyan-zn.ir/article/%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%8A+%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D9%8A%D8%B1%D9%87%D8%A7+%D8%AF%D8%B1+%D8%A7%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86+%D8%A8%D9%87+%D8%AB%D8%A8%D8%AA+%D9%85%D9%84%D9%8A+%D8%B1%D8%B3%D9%8A%D8%AF/1697482.html

تي نيوز

فناوري بادگيرها در ايران به ثبت ملي رسيد
http://tnews.ir/Khabar_12522463_59E0/%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%AB%D8%A8%D8%AA_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF.html

ايرات بوم

262 پرونده در فهرست ميراث معنوي به ثبت رسيد
http://www.iranboom.ir/didehban/mirase-manavi/9122-262--------.html

خبرگزاري ميراث فرهنگي

انجمن‎هاي ميراث فرهنگي نيز موفق به ثبت دو اثر از جمله، بادگيرهاي ايران و موسيقي 24 مقامي شوشتر شدند.
http://www.chn.ir/NSite/FullStory/News/?Id=103052&Serv=3&SGr=22

روزنامه جام جم

1000 اثر‌ در فهرست ميراث معنوي
http://jamejamonline.ir/archnewstext.aspx?year=1391&month=11&day=7&newsnum=100770896801
http://jamejamonline.ir/archnewstext.aspx?year=1391&month=11&day=7&newsnum=100770896801

سایت خبری زاگروس

http://mountin.persianblog.ir/post/141

سایت خبری تحلیلی یزد نویس

12 اثر معنوی استان یزد در فهرست آثارملی ایران ثبت شد
http://yazdnevis.com/read_news/12-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%DB%8C%D8%B2%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AB%D8%A8%D8%AA-%D8%B4%D8%AF.html

آزادگی

اگر دستي بجنبانيم تا جهاني شدن راهي نيست
سرانجام فناوري بادگير، ملي شد
http://www.azadegi.com/tag/%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%8A%20%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D9%8A%D8%B1

 

ششمين نشست يزدشناسي با موضوع" ايثار و مقاومت در فرهنگ يزد"

به همت سازمان اسناد و كتابخانه ملي استان يزد و با همكاري اداره كل حفظ آثار و نشر ارزشهاي دفاع مقدس ششمين نشست از سلسله گفتگوهاي يزدشناسي در روز دوشنبه سوم مهرماه سال جاري، در محل سالن اجتماعات بنياد ملي نخبگان برگزار مي شود.

در راستاي حفظ و نهادينه كردن فرهنگ و تاريخ غني يزد و به منظور انتقال گنجينه عظيم دستاوردهاي آبا و اجدادي، ششمين نشست از سلسله گفتگوهاي يزدشناسي با موضوع «ايثار و مقاومت در فرهنگ يزد با تأكيد بر تاريخ 8 سال دفاع مقدس» قرار است از ساعت 19روز دوشنبه سوم مهرماه سال جاري در محل سالن اجتماعات بنياد ملي نخبگان واقع در بلوار دانشجو، روبروي پارك شادي برگزار شود. در اين نشست ايثار و مقاومت مردمان اين ديار در مقابل هجمه هاي بيگانگان مورد بررسي قرار خواهد گرفت و در نگاهي ويژه با حضور شاهدان و رزمندگان نام آور استان و پژوهشگران اين عرصه به موضوع نقش آفريني مردمان يزد در دوران هشت ساله دفاع مقدس پرداخته خواهد شد..

به گفته محمدرضا ملك­ثابت، مدير سازمان اسناد و كتابخانه ملي استان يزد، سلسله نشست هاي يزدشناسي به صورت ماهانه برگزار مي شود و در هر نشست، يكي از ابعاد و ويژگي­هاي خاص استان يزد مورد بررسي قرار مي­گيرد. در اين نشست آقايان دكتر احمدعلي زارع مهرجردي، دكترسيدجليل ميرمحمدي، سردار ساعي شاهي، مهندس كلانتري سرچشمه، مهندس صديقي. آقاي جواد كمالي و سركار خانم زهرا مجيبيان سخنراني خواهند كرد.

ثبت جهاني بافت يزد در‌هاله‌اي از ابهام

بافت تاريخي شهر يزد با مساحتي حدود 800 هكتار را مي‌توان گسترده‌ترين و اصولي‌ترين بافت تاريخ ايران دانست كه به عنوان دومين بافت خشتي دنيا و دست‌ نخورده‌ترين بافت تاريخي كشور اين روزها در كشاكش ميان سازمان‌ها و دستگاه‌هاي دولتي برسر قرار گرفتن در فهرست ثبت جهاني به‌سر مي‌برد، اگرچه هر دستگاهي مشكل را گردن ديگري مي‌اندازد و خود را از اين اتهام تبرئه مي‌كند.

 

بيش از پنج سال از آماده‌سازي ثبت جهاني يزد مي‌گذرد. به گفته مديركل ميراث فرهنگي و گردشگري استان يزد فاز اول مطالعات پرونده بافت تاريخي يزد براي ثبت در فهرست جهاني به اتمام رسيده و اواخر سال گذشته به ستاد مركزي نيز ارسال شده است. فاز اول عرصه شهر براي ثبت جهاني 150 هكتار است كه بخش‌هايي از دوره آل‌مظفر به انضمام بازار و بخش‌هاي مربوط به دوره تيموري، زنديه و صفويه را دربرمي‌گيرد.

اين مقام مسئول مخالفت برخي دستگاه‌هاي دولتي از جمله شوراي شهر را مانع ثبت جهاني بافت تاريخي يزد مي‌داند و مي‌گويد: هنوز در استان يزد خيلي از دستگاه‌هاي عمومي و اجرايي با ثبت جهاني شدن يزد مخالفند. شوراي شهر يزد يكي از اين منتقدان و مخالفان است كه مخالفت آنها باعث شده، اين پرونده در كش و قوس‌هاي مختلف گير كند.

بهرام رضايي در عين حال مي‌افزايد: به طور حتم اعضاي شوراي شهر يزد نگراني‌ها و دغدغه‌هايي دارند كه بايد هرچه زودتر برطرف شود. البته بارها مسئولان سازمان ميراث فرهنگي طي نشست‌هاي متعدد دلايل اين ثبت را توضيح داده‌اند، ولي گويا اعضاي شوراي شهر با مخالفت‌هايي كه اصلا توجيه ندارد بر عقيده خود كه همان عدم ثبت جهاني است، اصرار مي‌ورزند.‌‌ وي معتقد است: با ثبت جهاني يزد ظرفيت‌هايي براي اين استان ايجاد مي‌شود كه اگر براي منتقدان بخوبي توجيه شود، يزد در مرحله روبه‌رشدي از لحاظ فرهنگي و اقتصادي قدم برمي‌دارد.‌وي در ادامه تاكيد مي‌كند كه بايد اعضاي شوراي شهر توجيه شوند تا نگراني و دغدغه‌هاي آنها در اين زمينه برطرف شود.‌ به گفته مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان يزد، افتخار ثبت جهاني بافت تاريخي يزد براي همه ايرانيان است و نبايد همه كارها تنها به عهده ميراث فرهنگي باشد.‌ وي تصريح كرد: داشته‌هاي تاريخي و فرهنگي متعلق به مردم است نه سازمان ميراث فرهنگي. به همين علت همه مجموعه‌هاي دولتي و نهادهاي مردمي بايد در فعاليت‌هاي مرتبط شركت كنند، بخصوص در معرفي ميراث فرهنگي كشور در سطح بين‌الملل كه نيازمند همكاري و همدلي همگان است.

بي‌اطلاعي شوراي شهر

يك عضو شوراي شهر يزد نيز در گفت‌وگو با «جام‌جم» ضمن اظهار بي‌اطلاعي از پرونده ثبت جهاني بافت تاريخي يزد گفت: تا آنجا كه بنده اطلاع دارم تاكنون سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري يزد با شوراي شهر در زمينه ثبت جهاني بافت تاريخي يزد مذاكره نكرده است.

حجت‌الاسلام حميدرضا مطهريان افزود: اين‌كه شوراي شهر يزد با ثبت جهاني بافت تاريخي يزد مخالف باشد صحت ندارد. اين شورا اگر در مورد بافت تاريخي با ميراث فرهنگي مشكل داشت طرح تفضيلي اين بافت را به ثبت نمي‌رساند.

عضو شوراي شهر تاكيد مي‌كند: شوراي شهر كليات بافت تاريخي را قبول دارد و آن‌را يك جاذبه بكر و ارزشمند براي كشور مي‌داند.‌ مطهريان تنها مشكل شوراي شهر و ميراث فرهنگي در خصوص بافت تاريخي را در محله نواب صفوي اعلام كرد و افزود: ميراث معتقد است، اين محله بخشي از بافت تاريخي است، اما بنا بر اعلام نظرات كارشناسان اين محدوده يك محله فرسوده شهري محسوب مي‌شود كه قدمت آن به نيم قرن هم نمي‌رسد.

معاون حفظ و احياي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان يزد نيز در مورد ثبت جهاني بافت تاريخي يزد گفت: سعي شده پرونده ثبت جهاني شامل معرفي شهر، سوابق تاريخي و ويژگي‌هاي آن، شاخصه‌هاي ثبت، مقايسه يزد با شهر ليون فرانسه و چند شهر ديگر كه ثبت جهاني شده‌اند به ثبت جهاني برسد.‌

سامان كارگر افزود: ثبت جهاني بافت تاريخي يزد نيازمند عزم ملي و استاني است، چون بافت تاريخي يزد نمونه شهرنشيني كهن به جا مانده از دوره‌هاي تاريخي است كه به‌رغم تغييرات شهري در دوره‌هاي جديد هنوز بر جا مانده که از شاخص‌هاي مهم بافت تاريخي يزد است.‌ وي اظهار اميدواري كرد ثبت جهاني اين بافت در جذب گردشگر و مديريت مطلوب و منسجم نگهداري اين بافت كمك كند.

امير ترقي‌نژاد‌ / ‌جام‌جم يزد

پیام همدردی و تسلیت

پیام همدردی و تسلیت سازمانهای مردم‌نهاد، فعالان فرهنگی اجتماعی، خبرنگاران و روزنامه نگاران

به بازماندگان زلزله‌زده و هم‌میهنان در «آذربایجان شرقی»

و دعوت به یاری و مشارکت عمومی جهت بازسازی مناطق زلزله زده

با شنیدن خبر زلزله در استانهای آذری کشورمان درد و تاثری عمیق بر جان و دل‌مان نشست، آمرزش برای رفتگان آرزومندیم و ضمن هم‌دردی با خانواده‌های بازماندگان و مردم خوب آذربایجان، مراتب تسلیت خود را به همه مردم ایران ابراز می‌داریم. سازمانهای غیردولتی، خبرنگاران و فعالان فرهنگی اجتماعی امضاءکننده بر خود لازم می‌دانند که نکاتی را درباره این زلزله یادآور شوند.
سازمانهای غیردولتی و مردم‌نهاد مانند همیشه می‌توانند نقش مهمی را ایفاء نمایند. انعطاف‌پذیری و توانایی ارتباط دو ویژگی اصلی این سازمانهاست که به آنها امکان می‌دهد که در این شرایط بحرانی بتوانند راحت‌تر در اقدامهای مربوط به یاری‌رسانی حضور یابند. امیدواریم که همه سازمانهای غیردولتی متوجه مسوولیت خود باشند و بتوانند نهایت تلاش خود را برای کمک‌رسانی انجام دهند.
خبرنگاران و رسانه‌های مستقل و به واقع مردمی در پوشش خبری موارد مربوط به قسمتهای زلزله‌زده، تاثیر مهمی داشته و هم‌چنین نقش فعالان فرهنگی اجتماعی در افزایش مشارکتهای مردمی و امدادرسانی و بازسازی مناطق مهم است .
کمک‌رسانی در لحظه‌های اولیه زلزله بسیار اهمیت دارد و آن‌چه بسیار مهم‌تر است، دوران پس از ‌زلزله و بازسازی منطقه‌ها و توان‌بخشی بازماندگان از زلزله است، امیدواریم که ارگانهای دولتی و انجمنهای غیردولتی مرتبط با این موضوع به اهمیت این موضوع پی برده و بتوانند با سرمایه‌گذاری و تخصیص منابع کافی کمک کنند تا به سرعت بازماندگان بتوانند به زندگی عادی خود بازگردند و نیز فرآیند بازسازی منطقه‌های آسیب‌دیده به بهترین شکل خود به پایان برسد.
هم‌چنین لازم است که از زلزله رودبار، بم و اینک آذربایجان شرقی درس گرفته شود و موضوع زلزله را موضوع کم‌اهمیتی تلقی نکنیم، آمادگی لازم برای کمک‌رسانی در این زلزله‌ها، مقاوم‌سازی ساختمانها و آموزش مردم برای رفتارهای درست در هنگام بروز چنین بحرانهایی، بخشی از وظایفی است که در همه سطحهای دولت تا انجمنهای محلی باید پی‌گیری شود.
فراموش نکنیم که این زلزله پس از ظهر اتفاق افتاد یعنی در زمانی که مردم بیدار بودند،  اگر این زلزله در نیمه‌شب رخ می‌داد، شاید هزاران نفر کشته می‌شدند، چنان‌که زلزله بم نیز با شدت 5/6 ریشتر بود و هزاران کشته بر جای گذاشت در این صورت این هشداری جدی برای همه ماست که با یک رویکرد جامع و همه‌جانبه، میزان آمادگی خود را بیشتر و بیشتر کنیم هر گروه از مردم گرفته تا دولت، وظایفی دارند که اهمال‌کاری در آن ممکن است باعث خسارتهای جبران‌ناپذیری باشد.
هم‌دلی و کنار هم بودن، یاری‌رسانی و یاری همدیگر، بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ ایرانی است. این روحیه را در این دوره تقویت کنیم و به یاری هم‌میهنان خود بشتابیم.
به هم اعتماد کنیم و این اعتماد را گسترش دهیم. 

امضاءکنندگان

سازمانهای مردم نهاد:
انجمن دوستداران و حافظان خشت خام، انجمن دوستداران میراث فرهنگی افراز، انجمن تاریانا خوزستان، انجمن بوم آب و آفتاب، بنیاد فردوسی، انجمن پاسداشت مفاخر ایران، انجمن راهنمایان تور، انجمن مهرپادین مهریز، انجمن فکر برتر، انجمن دکتر چمران، انجمن کهندژ همدان، انجمن میراث هزار کرمان، شبکه انجمنهای دوستدار میراث فرهنگی استان یزد، خانه ایران شناسی عصرباستان فارس، بنیاد میبدی، کمیته پیگیری خانه های قدیمی تهران، انجمن دوستداران میراث فرهنگی میبد، انجمن مهرگان فارس، انجمن صنفی مهندسان صنعت آب خوزستان، انجمن اعضای هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور

فعالان فرهنگی، اجتماعی ، خبرنگاران و روزنامه نگاران:
سعید نشاط، علیرضاصادقی، علیرضا افشاری، احسان عزت پور، محمد خیام، فرهاد رهبری، مجتبی گهستونی، آزاده ساسانی، یاسرموحدفر، میثم موحدفر، بابک مغازه ای، کاوش ساعی، مسعود بُربُر، سجاداصغری، نیلوفر پرزیوند، سیاوش آریا، حسین زندی، بهنام صابرنعمتی، مهدی خرمدل، حمیدرضا خدابخشی، حمیدرضا طهماسبی‌پور، مصطفی مسجدی آرانی، زهرا اژئر، محمد درویش، کیوان وارثی، میترا فردوسی، مسعود لقمان، کیوان افشین جو

15 پرونده، حاصل سی‌وسه سال حضور ایران در کنوانسیون میراث جهانی

سی‌و‌سومین سال حضور ایران در کنوانسیون میراث جهانی یونسکو فرار رسید و این کشور چهاردهمین و پانزدهمین اثر خود را نیز در فهرست میراث جهانی جای داد. با این حال و در مقایسه با کشورهای دیگر، ایران همچنان رتبه قابل توجهی ندارد و کشورهایی چون ایتالیا و اسپانیا با بیش از 40 اثر ثبتی رتبه‌های جهانی دارند.

خبرگزاری میراث فرهنگی – گروه میراث فرهنگی – سی و ششمین کنفرانس میراث جهانی فرا رسید و نمایندگان پنج قاره‌ رنگی دنیا به سن پترزبورگ آمدند که اثر دیگری از دستاورد تمدن جهانی را در اوراق یونسکو ثبت کنند. حرکتی که سی و شش سال پیش آغاز شد و جهانیان از آن استقبال کردند.

نگاهی به گذشته نشان می‌دهد، سال 1972 اولین جرقه سازمان میراث جهانی یونسکو با موضوع حفظ آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی بشر زده شد. آثاری که اهمیت جهانی دارند و متعلق به همه انسان‌های زمین، فارغ از نژاد، مذهب و ملیت خاص هستند. این اقدام با استقبال بسیاری از سوی ملت‏ها رو به رو شد، اما ایران سه سال پس از تصویب کنوانسیون عمومی یونسکو در تاریخ چهارشنبه ،26 فوریه سال 1975 به این کنوانسیون پیوست.

امروز نزدیک 180 کشور دنیا کنوانسیون میراث جهانی را امضا کرده‌اند و نزدیک به 936 محوطه فرهنگی و طبیعی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

ایران که در طی سال‌ها به صورت نموداری پر فراز و نشیب در این کنفرانس حضور داشته، تا کنون توانسته از 15 اثر خود برای جای گرفتن در میراث جهانیان دفاع کند.

به همین منظور جدولی تهیه شده که نشان دهنده فعالیت نمایندگان ایران در سال‌های گذشته بوده‌است. این جدول پراکندگی آثار ثبت جهانی را در ایران نشان می‌دهد. از سوی دیگر میزان پرونده‌های ثبتی نشان دهنده فراز و نشیب ایران در فهرست ثبت جهانی بوده‌است.

ایران در سال‌های دفاع مقدس و مقابله علیه عراق و پس از آن دوران سازندگی پس از جنگ، حضور کمرنگی در ثبت پرونده‌های جهانی داشته‌است که این دوره باعث شد از سال 58 تا سال 82 هیچ اثری در فهرست میراث جهانی ثبت نشود.

سال 1386 نیز به دلیل کامل نبودن پرونده کلیساهای غرب کشور، ایران نتوانست تا از میراث خود در برابر جهانیان دفاع کند و همین پرونده سال بعد پس از تکمیل در فهرست میراث جهانی جای گرفت. با این وجود، به نظر می‌رسد که ایران گرچه نزدیک به 53 پرونده مقدماتی در یونسکو برای ثبت جهانی دارد، اما این تعداد پرونده در برابر هزاران اثر ثبت ملی در ایران که ریشه در دیرینه آن دارد، بسیار کم و اندک است.

آخرین آمار ثبت جهانی نشان می دهد که ایتالیا با 44 اثر، اسپانیا با 41 و چین با 38 میراث جهانی به‌ترتیب در فهرست اول تا سوم، قرار گرفته‌اند. در رتبه‌های بعدی، آلمان با 34 اثر، فرانسه با 32، مکزیک با 29، انگلیس با 28، هند با 27، روسیه با 23 و آمریکا با 20 اثر ثبت شده هستند.

15 پرونده ثبتی به نام ایران در حالی است که این سرزمین پهناور و باستانی نزدیک 51 پرونده مقدماتی دارد که با معرفی اولیه به یونسکو فرستاده است و این پرونده ها در انتظار ثبت جهانی هستند.

 

 پرونده‌های ثبتی ایران

ردیف	نام اثر	شماره ثبتی اثر	تاریخ ثبت اثر	محل اثر
1	چغازنبیل	112	1358	استان خوزستان
2	تخت جمشید	114	1358	استان فارس
3	میدان نقش‌جهان	115	1358	استان اصفهان
4	تخت سلیمان	1077	1382	استان آذربایجان غربی
5	ارگ بم	1208	1383	استان کرمان
6	پاسارگاد	1106	1383	استان فارس
7	گنبد سلطانیه	1188	1384	استان زنجان
8	بیستون	1222	1385	استان کرمانشاه
9	مجموعه کلیساهای غرب کشور	1262	1387	آذربایجان شرقی،آذربایجان غربی
10	سازه‌های آبی شوشتر	1315	1388	استان خوزستان
11	مجموعه تاریخی بازار تبریز	1346	1389	آذربایجان شرقی
12	آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی	1345	1389	استان اردبیل
13	باغ‌های ایرانی	1372	1390	استانهای فارس،اصفهان،مازندران،کرمان،یزد، خراسان
14	مسجد جامع اصفهان		1391	استان اصفهان
15	گنبد قابوس		1391	استان گلستان

 پروند‌ه‌های ارسالی برای ثبت در فهرست میراث جهانی

ردیف	نام اثر	محل اثر	تاریخ ارسال پرونده
1	مجموعه تاریخی قصر شیرین	استان کرمانشاه	1997
2	مجموعه تاریخی فیروز آباد	استان فارس	1997
3	شوش	استان خوزستان	1997
4	نقش رجب و نقش رستم	استان فارس	1997
5	تپه سیلک	استان اصفهان	1997
6	محور تاریخی اصفهان	استان اصفهان	2007
7	شوش (پرونده تکمیلی شهرباستانی)	استان خوزستان	2007
8	شهرهای تاریخی ساسانی(بیشاپور،فیروزآباد،سروستان)	استان فارس	2007
9	طاق بستان	استان کرمانشاه	2007
10	میمند	استان کرمان	2007
11	کوه خواجه	استان سیستان و بلوچستان	2007
12	شهرسوخته	استان سیستان و بلوچستان	2007
13	مجموعه‌های مرتبط با تخت جمشید	استان فارس	2007
14	بنای تاریخی کنگاور	استان کرمانشاه	2007
15	ساختار تاریخی یزد	استان یزد	2007
16	شهر تاریخی میبد	استان یزد	2007
17	محور تاریخی فرهنگی تهران (کاخ گلستان)	استان تهران	2007
18	بندر سیراف	استان بوشهر	2007
19	بازار قیصریه لار	استان فارس	2007
20	بسطام و خرقان	استان سمنان و قزوین	2007
21	بافت تاریخی دامغان	استان سمنان	2007
22	نمای فرهنگی و طبیعی رامسر	استان مازندران	2007
23	مسجد کبود	استان آذربایجان شرقی	2007
24	چشم‌انداز توس	استان خراسان رضوی	2007
25	شهر تاریخی ماسوله	استان گیلان	2007
26	مجموعه تاریخی ایزد خواست	استان فارس	2007
27	چشم انداز فرهنگی الموت	استان قزوین	2007
28	قنات گناباد	استان خراسان رضوی	2007
29	زوزن	استان خراسان رضوی	2007
30	دره خرم آباد	استان لرستان	2007
31	جیرفت	استان کرمان	2007
32	محور تاریخی سلجوقیان و غزنویان خراسان	استان خراسان رضوی	2007
33	چشم انداز فرهنگی کردستان	استان کردستان	2007
34	پارک ملی گلستان	استان گلستان	2007
35	جنگل کاسپین	استان گلستان، گیلان، مازندران	2007
36	جزیره قشم	استان هرمزگان	2007
37	کویر لوت نواحی نزدیک به شهداد	استان کرمان	2007
38	منطقه حفاظت شده ارسباران	استان آذربایجان شرقی	2007
39	سبلان	استان اردبیل	2007
40	پارک ملی خبر و پناهگاه حیات وحش روچان	استان کرمان	2007
41	غار علی صدر	استان همدان	2007
42	جاده ابریشم	استان خراسان رضوی	2007
43	چشم انداز طبیعی و فرهنگی ایذه	استان خوزستان	2008
44	مجموعه تاریخی دوران زندیه شیراز	استان فارس	2008
45	ساختار تاریخی فرهنگی کرمان	استان کرمان	2008
46	هگمتانه	استان همدان	2008
47	مجموعه پل‌های تاریخی استان لرستان	استان لرستان	2008
48	پارک ملی توران	استان سمنان	2008
49	دریاچه هامون	استان سیستان و بلوچستان	2008
50	منطقه حفاظت شده حرا	استان هرمزگان	2008
51	کوه دماوند	استان مازندران	2008

نگاره هایی از همایش بین المللی معماری دست کند

نمایی از شور و نشاط همایش

دکتر محمد رضا اولیا چهره یزدی در کنار مهندس حائری

نمایی از شور و نشاط همایش

 رونمائی از پوسترهای پذیرفته شده

ارائه کننده ای از فرانسه در کتار دکتر مهناز اشرفی دبیر علمی همایش

 

در کنار اساتید میراث معنوی و مرمت

 

رونمائی از پوسترهای پذیرفته شده انجمن در همایش بین الملی معماری دست کند

رونمائی از پوسترهای ارائه شده انجمن در نخستین همایش بین المللی معماری دست کند

به گزارش روابط عمومی انجمن دوستدران و حافظان خشت خام-

پوسترهای تهیه و ارسال شده به دبیرخانه علمی همایش بین المللی دستکند مورد پذیرش قرار گرفته و فردا در افتتاحیه رونمائی خواهد شد .

اطلاعات تکمیلی بزودی

میدان امير چخماق مشهورترین میدان یزد

آثار دوره تیموری یزد را ببینید
میدان امير چخماق مشهورترین میدان یزد
گردشگران امیر چخماق را نام میدانی در شهر یزد می‌دانند که در آن بنایی چند طبقه، مسجد و حسینیه‌ای به همین نام وجود دارد.

 

به گزارش هنرنیوز،میدان امیرچخماق نام میدانی در شهر یزد است. مجموعه بناهای تاریخی امیرچخماق یزد شامل بازار، تکیه، مسجد و آب انبار که قدمتشان به دوره تیموریان (قرن ۹ هجری) برمی گردد.
 
در آن دوره امیرجلال‌الدین چخماق از سرداران شاهرخ تیموری و حاکم یزد بود که با همکاری همسر خود فاطمه‌خاتون برای آبادانی یزد مجموعه‌ای شامل تکیه، میدان، حمام، کاروانسراها، خانقاه، قنادخانه، چاه آب سرد و مسجد امیرچخماق را ساخت.

گردشگران امیر چخماق را نام میدانی در شهر یزد می‌دانند که در آن بنایی چند طبقه، مسجد و حسینیه‌ای به همین نام وجود دارد. ساختمان بنای امیر چخماق ورودی بازارچه و بخشی از حسینیه‌ای است که در قرن ۱۳ هجری بنا شده‌است.
 
حسینیه امیر چخماق توسط یکی از فرمانروایان یزد خراب شد هم اکنون این بنا در حال بازسازی و تبدیل دوباره به حسینیه می‌باشد.

در واقع این مجموعه با ارزش که نقطه خیابان‌های اصلی شهر است شامل مسجد، تکیه، بقعه ستی فاطمه، بازارچه حاجی قنبر، آب انبار ستی فاطمه، نخل و آب انبار تکیه امیر چخماق می‌باشد. این مجموعه از آثار قرن نهم هجری است که امیر جلال‌الدین چخماق از سرداران و امرای شاهرخ تیموری هنگامی که به حکومیت یزد رسید با همکاری همسر خود ستی فاطمه خاتون برای آبادانی، شهر آن را بنیان نهاد.

بانیان در شمال مسجد، میدانی ایجاد کردند که هم اکنون پابرجاست و مرکز شهر یزد است. این میدان در عصر صفوی هم به همین نام شهرت داشت. در زمان شاه عباس برخی از این آثار احیاء شده است، از جمله چهار سوقی بر روی کاروانسرا ساخته شده است.

 

اوایل قرن سیزدهم هجری میدان جلوی مسجد و سردر بازار تبدیل به حسینیه شده ‌است . البته آنچه مسلم است در آن زمان، این مکان نقش حسینیه را نداشته، چون ساخت چنین فضاهایی از زمان صفویه به بعد در ایران رواج پیدا کرده است.

در شرق میدان ا میر چخماق، بازاری به نام حاجی قنبر وجود دارد. این بازار از بناهای نظام‌الدین حاجی قنبر جهانشاهی است. این شخص که به امر جهانشاه قره قریونلو به حکومت یزد رسیده بود آثار دیگری هم در یزد بنا کرد. بعدها بر سر در بازار بنای زیبا و بلندی به اسلوب بناهای موجود در تکیـه‌های یزد سـاخته شد.
 
این بنـای عظیـم یکی از معـرف‌های شهر یزد است و هنگـامی که می‌گوینـد « میرچخماق» مرادشان همین بناست در حالی که از آثر امیر چخماق نیست. مسجد امیر چخماق که در تاریخ‏های یزد به نام مسجد جامع نو نیز خوانده شده است .

در دوره صفویه به همت امیر جلال الدین چخماق شامی حاکم یزد از امراء و سرداران و مقرب درگاه شاهرخ و زن او ستی (بی بی) فاطمه خاتون احداث شده است.
 
این مسجد در سال ۸۴۱ هـ.ق به پایان رسید و از حیث زیبایی، وسعت، اهمیت و اعتبار بعد از مسجد جامع شهر قرار دارد در توصیف این مسجد باید گفت که در کریاس (ساختمان جلوی درب وروردی) مسجد به میدان میر چخماق باز می‏شود، سنگی نصب گردیده که بر آن متن وقفنامه‏ای به خط نسخ نقر شده است.

در طرف راهروی شمالی که از درب کریاس به صحن وارد می‏شود، شبکه‏هایی ظریف از کاشی‏های معرق در پنجره‏ها نصب شده‏اند. قسمتی از سردر صفحه ایوان کاشیکاری معرق شده است و جرزهای آن آجری رنگ می‏باشد. دور خارجی گنبد و بر کمربند آن عبارت «السلطان ظل الله» به کوفی بنایی تکرارشده است.

 تکیه امیر چخماق در سال ۱۳۳۰ هجری شمسی و با شماره ۳۸۳ و مسجد امیر چخماق در سال ۱۳۴۱ با شماره مستقل ۲۴۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیدند. همچنین این بناها و دیگر الحاقات به عنوان مجموعه امیرچخماق نیز با شماره ۲۴۱۶ به ثبت ملی رسیده‌است.

تخریب بافت تاریخی به هر نحو تخلف است

تخریب بافت تاریخی به هر نحو تخلف است ؛ چه با مصوبات غیرقانونی و چه حفر تونلهای گردشگری غیرمجاز در خبرها انتقاداتی درخصوص حفاظت از بافت تاریخی از سوی بعضی از نهادهای صنفی درج شد که بررسی آن را می توان در دو بخش قابل اعتنا و غيرقابل اعتنا تقسیم بندی نمود . بخش قابل اعتنای نوشتار ، تأکید بر حفاظت بافت تاریخی است که امروز تقریباً برای همگان این امر روشن و دلایل فرهنگی ، مذهبی و اجتماعی آن مشخص است و قطعاً نهاد میراث فرهنگی به عنوان متولی این امر همواره سعی در حمایت و هدایت فعالیتهای صحیح در این راستا نموده و به پشتوانه قانون می کوشد تا جلوی تخریب و رفتارهای سوء را بگیرد . اما بخش «غیرقابل اعتنای» آن نوشتار و گفتار آنجاست که با کلی گویی و سخن غیر کارشناسانه سعی در رسیدن به هدفی خاص دارد . چنان که یاد شد به این بخش نباید اعتنا نمود اما از آنجا که همین سخن باعث انحراف در برداشت های ذهنی مخاطبین می شود نیاز به پاره توضیحات احساس شد .

چنانچه یاد شد متولی امور حفاظت از بافتهای تاریخی نهاد میراث فرهنگی است اما ارزیابی عملکرد آن می بایست از دریچه کارشناسی و نه هیاهوهای رسانه ای و هیجانات فردی غیر کارشناسانه اتفاق بیافتد و چه نیکو بود که انتقادات مطروحه از منظر کارشناسی مطرح می شد چرا که هر بخش این نقدها پاسخی داشت که در این نوشتار به اجمال بدان می پردازیم .
 
1-  « مصوبه ، غيرقانوني شورای شهر » : درخصوص مصوبه غیرقانونی شورای شهر مبنی بر کوچک کردن بافت تاریخی ، نیاز به اقدامات اداری کارشناسانه بود و نه بزرگ نمایی رسانه ای که اين امر ، توسط اداره میراث در حال اجراست . چرا که وفق بند ج ماده واحده قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی کشور و بندهای 6 و 11 و 12 ماده 3 قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی کشور ماده 166 قانون برنامه دوم و 115 تنفيذي قانون برنامه چهارم توسعه تنها مقام صالح درخصوص تشخیص لزوم یا عدم لزوم ثبت آثار و محوطه های تاریخی ، سازمان میراث فرهنگی است و سازمان میراث فرهنگی است که این لزوم و میزان آنرا تشخیص می دهد و قطعاً ورود به جنجال های رسانه ای کاری بیهوده و بی ثمر است .
 
2-  « میدان بعثت » : همانطور که کارشناسان امر واقفند میدان بعثت بیش از آنکه به زعم دوستان یک میدان تاریخی !! باشد یک مجموعه مذهبی ـ اجتماعی شهری تحت عنوان تکيه شاه طهماسب که شامل تکیه ، آب انبار و بازارچه بود که بخش تکیه آن بعدتر و با تصمیمات شهری دوران پهلوی تبدیل به میدان شد . بنابراین اقدامات در حال جریان برای این میدان ! نه تنها تخریب یک میدان تاریخی نیست که گامی در جهت احیای یک مجموعه مذهبی است و اقدامات اداره کل میراث فرهنگی در جهت مرمت بخشهای کالبدی آن ، در کنار اقدامات دیگر متولیان امور شهر در این فضا ، دارای مصوبه شورای ترافیک و مراجع ذی صلاح است .
 
3-  « مدیران غیربومی » : هرچند استفاده کردن از این ادبیات «نخ نما» شده دیگر در مجامع فني و کارشناسی جایي ندارد ، اما در همان نوشته انتقادی خوشبختانه و یا متأسفانه به این نکته پاسخ گفته شده و تناقض آشکاری در گفتار دیده می شود چرا که اگر معیار حفاظت از بافت تاریخی « بومی و یا غیربومی بودن مسئولان » بود ، مصوبه شورای شهر که اعضای آن قاعدتاً غیربومی نیستند در جهت تخریب بافت ، به تصویب نمی رسید لذا مناسب بود که عملکرد هر مدیر براساس گفتار و رفتار کارشناسانه آن مورد نقد واقع شود و نه بومی یا غیر بومی بودن که خود ایجاد نوعی نگاه تفرقه انگیر را دامن می زند. چرا که حتی در بیان بزرگان مذهبی ما ، انجا که امام علی (ع) می فرمایند : « انظر الی ما قال و لا تنظر الی من قال »  (به گفته بنگر نه به گوینده آن) ، مناسب بود ما هم به گفتار و رفتار مسئولین نگاه می کردیم و می دیدیم که این کردار از علم و تخصص برمی آید یا نه .
 
 
 
نتیجه گیری : کوتاه سخن آنکه براساس آنچه رفت به نظر ، نقد یاد شده منصفانه و بی طرفانه نمی نماید اما دلیل آنرا نیز می توان آنجا جستجو کرد که هنوز نامه ها و اخطارهای اقدامات غیرمجاز بعضی از مدعیان دوستدار بافت تاریخی در قالب سرمایه گذاری های خاص ، مثل حفر تونل های بدون مجوز با پوشش گردشگری زیر بافت قدیم که از سویي تصرف عدوانی در عرصه های شهری و شارع عام است و از سویی باعث آسیب های جدی به جای جای بافت تاریخی شده در بین ارگانهای ذی ربط در حال رد و بدل است و این ادعای حمایت از بافت تاریخی از بخشی در حال طرح است که بیشترین تخلف ها و اخطارها را یدک می کشد و در عین حال مورد وثوق و حمایت ارگانهای متولی نیز بوده و شاید این نوشتار به نوعی « فرار رو به جلو » و یا به بیان دیگر « دست پیشی » است برای پس نیفتادن .
 
از طرفی اقدامات غیر کارشناسانه و تنها با نگاه سود اقتصادی شخصی و اختصاصی تحت پوشش فرهنگ و گردشگری از سوی سرمایه گذاران خاص باعث ایجاد نگاه منفی و بدبینانه از سوی مردم ، دوستداران میراث فرهنگی و متولیان این امر می  گردد و در انتخاب و حمایت دیگر سرمایه گذاران نیز خلل ایجاد می نماید .
 
پس نيکوتر آن است که از جايگاه خود در جهت خير و انصاف سخن بگوييم و از منظر کارشناسي به موضوعات بنگريم .
 

منبع: اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان یزد

http://yazd.yazdchto.ir/SC.php?type=component_sections&id=31&t2=DT&sid=1591

پیام نوروز 1391 مدیر عامل انجمن دوستداران و حافظان خشت خام

به نام آفریدگار دانائی و مهربانی

دگر بار گردش روزگار، نوای نیکوی بهار را در گوشمان نجوا می کند. بر آن شدم از شما دوست و هم میهن عزیزم پوزش بخواهم.

پوزش از اینکه در سال گذشته نتوانستم برایت پیام آور آزادی و عشق در سرزمین مادریمان ایران باشم. امید آنکه در سال پیش روی توان این کار را داشته باشم و در سال جدید شرمسارت نشوم.

بهترین ها پیشکش شما و در یسنای نوبهار، شادکامی شما را خواستارم و شادی شما،... دلم را مالامال از مهر و شادی می نماید.

سال 90 هم بر دوستداران میراث، فرهنگ و هویت ایرانی با همه شادی و تلخی هایش گذشت با شادیهایش دلشاد شدیم و در غمهایش افسوس رفتن ها و از دست دادن ها را اندوهگینمان نمود.

چشم انداز سال 90 سال را هم افزائی تشکلها دوستدار میراث فرهنگی استانها با هم در شکل گیری و برگزاری برنامه های مشترک قرار دادم و در استان یزد با برگزاری نخستین همایش یزد شناسی نکوداشت استاد ایرج افشار توسط دوستان استاد ایرج افشار و انجمنهای مردم نهاد استان یزد و جشن نوروز توسط انجمنها مردم نهاد استان تهران شاید بتوان از نکته های پر رنگ سال نود بتوان اشاره نمود.

زمینه هایی برای برگزاری برنامه های مشترک برای سال 91 را پیگیری نموده ام و امیدوارم برنامه های اثر بخش را با تلاش گروهی به نتیجه برسانیم.

اما در آخرین روزهای سال نود غم پدر بزرگ میراث ارزشمند دیارم که عمری ساده اما صمیمی در یاددادن به فرزندان سرزمینم کوشیده مرا اندوهگین نمود و امیدوارم همه پدربزرگها که کنارمان چراغ روشنائی خانواده ها بوده اند روانشان شاد باشد و گوهرانی را که کنارمان هستند را سالها در کنارمان زنده و پاینده باشند.

علیرضا صادقی- مدیر عامل

انجمن دوستداران و حافظان خشت خام

خدمات انجمن در بافت تاریخی یزد در نوزوز 91 به گردشگران

به گزارش روابط عمومی انجمن دوستداران و حافظان خشت خام- در آستانه ساعاتی به تحویل سال 1391 شمسی با برپائی دو ایستگاه فرهنگی و اطلاعرسانی در بافت تاریخی و خشتی جهان خود را آماده میزبانی از مسافرین و گردشگران نوروزی نموده است.

در ایستگاه اطلاعرسانی شماره 1 واقعدر خانه لاری - اقلام فرهنگی شامل: نقشه- بروشور- کتاب - سی دی و صنایع دستی مربوط به استان یزد ارائه خواهد شد و در ایستگاه شماره 2- واقع درخانه راس الحسینی غذای های محلی یزد به مسافرین و گردشگران بافت خشتی جهان ارائه خواهد شد.

انجمندوستداران و حافظان خشت خام در اقدامی فرهنگی به بهترین نگاره ها(تصاویر) و خاطرات دریافتی هدیه ای نفیس به مسافران نوروزی تقدیم خواهد نمود.

انجمن دوستداران و حافظان خشت خام در پیشنهاد و طرح خود خواستار احیا میدان شاه طماسب

با توجه به تخریب که در خصوص میدان بعث یزد رخ داده که ضرورت آن و با مجوز و طرح شورای ترافیک و شهرداری بوده است و همچنین با توجه به قطع درخت که موجودی زنده و وجودش در دیار کویری یزد بسیار ارزشمند می باشد و اظهارنظر در خصوص مواردی اینچنین را به کارشناسان و نهادهای ذی ربط و پاسخگو محول می کنیم.

 پیشنهاد و طرح انجمن دوستداران و حافظان خشت خام احیا و بازگشت به اصالت و هویت دیرین و بازیابی مجدد حسینیه که در قرینه با حسنیه امیر چمقاق بوده به مدیران شهر و نهادهای ذی ربط می باشد.

 به نظر می رسد بسته شدن ابتدای خیابانهای انقلاب، بلوار امامزاده و خیابان سید گلسرخ و احیا غرفه ها روح و جریان اصیل و قدیم حسینیه را مجدد احیا نموده و از بلوار امامزاده به سید گلسرخ هم برای حل ترافیکی می توان زیر گذر با رعایت قوانین و اصالتهای معماری ایرانی اسلامی عبور داد.

البته شایان ذکر است: جدا از طرح خوب و تصویب آن همدلی و حمایت مالی برای اجرا و اجرائیشدن آن اصلی کتمان ناپذیر می باشد و امیدواریم هر طرح و پیشنهاد مناسبی به سرنوشت طرح دیواره های میدان امیر چماق و عدم پاسخگویی، شفاف سازی و رها شدن از بلاتکلیفی دچار نشود.

بیانیه پایانی نخستین همایش یزد شناسی نکوداشت استاد ایرج افشار

در این بیانیه که توسط آقای حسین مسرت نوشته و قرائت شد آمده است:

       یزد دیار آرمیده در کویر که پیشینه ای به اندازۀ ایران کهن دارد ،  هنوز سنگ نگاره های باستانی کوه های ارنان  و خرابه های نیایشگاه های آناهیتای چشمۀ غربال بیز و تپّه های باستانی کسنویّۀ و سریزد آن پابرجاست  و نشانی از دیرینگی این دیار  دارد ، امّا آن گونه که شایسته و بایسته بود ه ، پژوهشی ژرف و باستان شناسانه در تاریخ و فرهنگ آن رخ نداده است ، و این امر وظیفۀ دوستداران و پژوهشگران این کهن بوم را سنگین تر می کند .

      برگزاری نخستین همایش یزدشناسی شاید تلنگری باشد برای همه دانش جویان و دانش پژوهان و مدیران فرهنگی استان که چه بسیار کارهای ناشده در پیش است .

    هنوز کتابی جامع دربارۀ تاریخ یزد از سده های پیش از اسلام تا سدۀ 8 قمری پژوهش و تدوین نشده است . متنی عالمانه دربارۀ جغرافیایی این دیار کهن وجود ندارد . صدها چشمه در هنر معماری این سرزمین وجود دارد که هنوز کاوشگری ژرف نگر به یکی ازسرچشمه های آن دست نیافته است .

       بسیاری از صنایع دستی و هنرهای بومی آن ، هرساله در ردیف هنرهای از یاد رفته قرار می گیرند ، بزرگترین دستاورد کاریز گران کویر که قنات باشد . هنوز ظرافت هایش بر همگان آشکار نگشته است .
     تاریخ ادب و فرهنگ سدّه های باستانی و آغازین قمری این دیار محصور در کویر ، راهی به درون کتاب های تاریخ ادبیّات نجسته است . انگار نخستین شاعر یزد در سدّه 6 یا 7 پیدا شده است . وهزاران هزاران ناشناختۀ دیگر .

     برگزار کنندگان این همایش می کوشند تا در سال های آینده ، ضمن فراخوان عمومی دریافت مقاله و شرکت صاحبان مقاله در همایش های چندروزۀ یزدشناسی ، برگزاری کتاب سال را با همکاری سازمان ها و نهادهای فرهنگی و کتابخانه ای ، تدارک ببیند ، تا اهل علم بدانند که سالانه در این استان چه کتاب های وزینی  چاپ و منتشر می گردد و زمینۀ چاپ کتاب های ارزنده دیگری نیز با حمایت سازمان های فرهنگی فراهم گردد .  نیز با پشتی بانی مدیران ارشد فرهنگمدار استان یزد ، دوباره مرکز یزد شناسی رونق گیرد .

       بنای کار براین است که این همایش هرساله به یاد و نام یکی از مشاهیر و مفاخر استان یزد که سهم ارزنده ای را در شناخت استان یزد داشته است ، نامگذاری گردد و نخستین آن به نام یزدشناس نامور ، ایرج افشار زینت یافته است . ازینرو پیشنهاد می گردد که  شورای  شهر و نیز شهرداری یزد یکی از خیابان های بزرگ یا یکی از میدان های یزد را به نام این دانشمند فرزانه نامگذاری کند.

    برگزار کنندگان این همایش از تک تک ادارات استان یزد و انجمن های غیر دولتی که پشتیبان این امر مهم بودند و نیز سخنرانان  ارجمند که با بحث های عالمانه، باعث آشنایی هرچه بیشتر مخاطبان با توانمندی های استان یزد شدند و هم چنین شرکت علاقمندانه یزد پژوهان در این همایش قدردانی می کند .

باسپاس فراوان
هیئت اجرایی برگزار کنندۀ نخستین همایش یزدشناسی
 ( ویژۀ نکوداشت استاد ایرج افشار)
18 / 12 / 1390

نگاره هائی از نخستین همایش یزد شناسی"نکوداشت استاد افشار"

لینک دانلود گلچین نگاره ها 

ادامه نگاره ها:

ادامه نوشته

انجمنهای دوستدارمیراث فرهنگی یزد در کنار دوستان استاد ایرج افشار از 18 اسفند خاطره ساختند.

در استان یزد به عنوان الگو موفق کار گروهی فعالان انجمن ها دوستدار میراث فرهنگی در کنار چهره ها فرهنگی با تجربه  دیارشان با کار گروهی حرکتها با ارزشی پایه ریزی و به نتیجه می رسد.

از نمونه های موفق برنامه ها برگزار شده که متعلق به صرفاً انجمن خاص نمی دانیم:

برگزاری گردهمایی کشوری تشکلهاو فعالان میراث فرهنگی – شهریورماه 1389

برگزاری نودمین زادروز پدر معماری نوین ایران استاد پیرنیا – شهریورماه 1389

برگزاری هزارمین سال سرایش شاهنامه فردوسی  – شهریورماه 1389

برگزاری نکوداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی – اردیبهشت 1390

نخستین همایش یزد شناسی نکوداشت استاد ایرج افشار- 18 اسفند 1390

 البته در هر فعالیت گروهی و اجتماعی اختلاف سلیقه، روش و سوء تفاهم وجود داشته و خواهد داشت مهم اینست که در استان یزد بلوغ ذهنی بر احساسی شدن پیشه می گیرد و امیدواریم بدون غرور و انسجام بیشتر در استان و ایرانمان سرفرازانه برای اعتلای فرهنگ، تاریخ و اندیشه خدمت نمائیم.

 شبکه انجمنهای دوستدارمیراث فرهنگی استان یزد

 

نسل کنونی و فردای ایران زمین به چهره های ماندگار دیارشان همچون استاد ایرج افشار می بالند .

پیام روابط عمومی انجمن دوستداران و حافظان خشت خام در آستانه نخستین همایش یزد شناسی"نکوداشت استاد ایرج افشار"

 به نام آفریدگار دانائی و مهربانی

نسل کنونی و فردای ایران زمین به چهره های ماندگار دیارشان همچون استاد ایرج افشار می بالند و مفتخر است در سرزمینی نوجوانی، جوانی و کهنسالی خود را سپری می نماید که مهد هویت، اصالت، فرهنگ و اندیشه بوده و خواهد بود.

جمعی از انجمنهای فرهنگی و دوستان استاد ایرج افشار و مقوله یزد شناسی با تلاشهای شبانه روزی اخیر و پشتیبانی نهادهای استانی با هدف احیای مرکز یزد شناسی پایه گذار نخستین همایش یزد شناسی با نکوداشت ایرج افشارشده اند و امیدواریم مسئولین محترم استان یزد غبار از نام مرکز یزد شناسی بر دارند و با حمایتهای جدی مالی و امکاناتی مرکز یزد شناسی در حد نام و غنای فرهنگی استانمان بزودی داشته باشیم.

در پایان یاد استاد ایرج افشار گوهر تابناک و ماندگار دیارمان را گرامی می داریم و معتقدیم چهره های ماندگار در طول تاریخ باقی می مانند و روشنائی بخش جامعه برای فاصله نگرفتن از هویت و اصالت هستند.

نخستین همایش یزدشناسی و نکوداشت استاد ایرج افشار در شهر تاریخی یزد برگزار می شود.

نخستین همایش یزدشناسی و نکوداشت استاد ایرج افشار پنجشنبه این هفته 18 اسفندماه و همزمان با نخستین سالروز درگذشت استاد ایرج افشار، در شهر تاریخی یزد برگزار می شود. این مراسم توسط انجمن چارسوق کویر اردکان، بنیاد میبدی و انجمن دوستداران و حافظان خشت خام و با مشارکت: استانداری یزد، اداره کل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی یزد، سازمان اسناد و کتابخانه ملی شعبه یزد، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی یزد، اداره امور کتابخانه های یزد، شهرداری یزد، شهرداری اردکان، آژانس ماهور گشت، انجمن یاد یاران، روزنامه شرق و پایگاه خبری تحلیلی یزد فردا و محل برگزاری آن آمفی تئاتر فرهنگیان واقع در صفائیه، خیابان عدالت  می باشد.

 

از آنجا که یکی از موضوعات مورد پژوهش و تحقیق استاد افشار یزدشناسی و تصحیح متون خطی مرتبط با تاریخ این خطه بوده است، فعالان فرهنگی یزد همت خود را صرف این موضوع کرده اند تا یاد و خاطره بزرگ ایران شناسان را با برگزاری نخستین همایش یزدشناسی گرامی بدارند.

در این همایش یک روزه تعدادی از پژوهشگران و یزدشناسان به بیان سخنانی پیرامون آثار و شخصیت استاد ایرج افشار در نشست نخست و همچنین در نشست دوم به ارائه دیدگاههای خود پیرامون ضرورت ها، چالشها و آینده مباحث یزدشناسی در حوزه های مختلف از جمله فرهنگ، تاریخ، مفاخر، جغرافیا و ... می پردازند. آقایان: حسین مسرت، سید فرید قاسمی، سید حجت الحق حسینی با موضوع پژوهشهای یزدشناسی استاد افشار، مروری بر زندگی و آثار استاد افشار، ایرج افشار و نسخه شناسی به ایراد سخن خواهند پرداخت.

همچنین در این مراسم دکتر محمدحسین پاپلی یزدی، مدرس و پژوهشگر ایرانی در رشته جغرافیا درباره جغرافیای یزد، حجت الاسلام سید محمدکاظم مدرسی درباره مفاخر و مشاهیر یزد، دکتر سمسار یزدی درباره قنات های یزد، دکتر محمدرضا اولیاء استاد دانشگاه درباره بافت تاریخی و معماری یزد، آقای سید عبدالعظیم پویا پژوهشگر یزدی درباره تاریخ یزد و خانم صدیقه رمضانخانی پژوهشگر یزدی درباره فرهنگ و مردم شناسی یزد سخنرانی می کنند.

در حاشیه این مراسم نیز نمایشگاهی از کتابهای استاد ایرج افشار در حوزه یزد و همچنین نمایشگاه عکس از این چهره ماندگار برگزار می شود.

شایان ذکر است برنامه همایش از ساعت 8 صبح تا 13 در محل آمفی تئاتر تالار فرهنگیان به نشانی یزد، خیابان شهید تیمسار فلاحی، خیابان عدالت در روز پنجشنبه 18 اسفندماه برگزار می شود.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

روابط عمومی انجمن دوستداران و حافظان خشت خام صمیمانه به دوستان همراه و دبیر و اعضای محترم وفعال انجمن چارسوق کویر اردکان در این تلاش استانی  خسته نباشید می گوید.

از معاون رئیس جمهور 24 سازمان مردم نهاد خواستار برخورد قانونی با تعیین خط مشهای غیر قانونی شدند

به نام آفريدگار دانائي و مهرباني

معاون محترم رئیس جمهور و ریاست محترم سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری
جناب آقای موسوی

با سلام و احترام
     ضمن آرزوی و موفقیت برای سازمان در دوران مدیریت جنابعالی به استحضار می رسانیم: چند تن از اعضای شورای شهر یزد در اقدامی بی سابقه ثبت ملی بافت تاریخی یزد را، که از نامزدها طرح در فهرست میراث جهانی است، غیرقانونی اعلام داشته اند و پا را فراتر از حیطه قانونی وظایف خود قرار داده و سازمان میراث فرهنگی کشور را فقط در خصوص ثبت ملی تک بناها دارای صلاحیت قانونی معرفی کرده‌اند.

 مستحضرید عدم برخورد قانونی و منطقی با اینگونه اظهارهای غیر کارشناسی که اعتبار و وجاهت ملی کشور را در برابر نهادهای بین المللی همچون یونسکو که کارشناسان آن آگاهانه اظهار نظرها را رصد می کنند بسیار حائز اهمیت است و پیگیری جدی آن را می‌طلبد تا مبادا اظهارنظر در خصوص خط مشی قانونی یک سازمان کشوری توسط نمایندگانی در شورای شهر باعث بدعتهایی جدید شود.

    لذا ما جمعی از سازمان مردم نهاد دوستدار میراث فرهنگی به نمایندگی از مردم ایران و دوستداران بافت تاریخی یزد در سراسر جهان، خواستار ایفای حقوق قانونی سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری در دفاع از حقوق مردم شهر یزد و شکایت قانونی تا حصول نتیجه سازمان از خاطیان و طراحان طرحهای تخریبی و توسعه ای توسط شورای شهر یزد و برخورد با اظهارنظرها تکراری و تهیه طرحهای غیر کارشناسی و مخرب در خصوص بافت تاریخی یزد و سایر بافتهای تاریخی در سراسر کشور و ادامه ثبت ملی بافتهای تاریخی و ارزشمند دیگر شهرهای ایران هستیم.

باسپاس- انجمن دوستداران و حافظان خشت خام

به نمایندگی از انجمنهای مردم نهاد سراسر کشور

سازمانهای مردم نهاد  استانی:
1- شبکه انجمنهای دوستدار میراث فرهنگی استان یزد 2- شورای تشکلهای گردشگری استان یزد 3- انجمن دوستداران و حافظان خشت خام 4- انجمن راهنمایان تور استان یزد 5- انجمن چارسوق کویر اردکان 6-  انجمن مهرپادین مهریز7-  انجمن سریزد 8- انجمن مهرورزان جوان9 - انجمن دکتر چمران 10-  انجمن فکر برتر

سازمانهای مردم نهاد کشوری:
11- انجمن تاریانا خوزستان 12- انجمن دوستداران میراث فرهنگی افراز 13- انجمن ایلام شناسی 14- انجمن اسفندگان 15- انجمن معماران ایران 16- انجمن کهندژ همدان 17- كانون آينده نگري ايران 18- انجمن جوانان سپید پارس بابل 19- بنیاد فردوسی 20- انجمن پاسداشت مفاخر ایران 21- مؤسسه علمي - فرهنگي آينده نگر 22- بنياد فرهنكي سهل بن عبدالله شوشتري 23- کانون حافظان میراث فرهنگی تهران قدیم 24- انجمن بوم آب و آفتاب خوزستان

رونوشت:
1-  معاونت محترم میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری جهت اقدام و پیگیری طرح شکایت قانونی
2- مدیرکل محترم دفتر امور حقوقی سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری جهت اقدام و طرح شکایت قانونی
3- مدیرکل محترم دفتر ثبت آثار سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری کشور جهت اقدام و پیگیری طرح شکایت قانونی
4- مدیرکل محترم دفتر بافتهای تاریخی سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری کشور جهت اقدام و پیگیری طرح شکایت
5-  استاندار محترم یزد جهت اطلاع  از زیر سوال بردن اقدامهای قانونی دولت محترم توسط اعضای شورای شهر یزد و برخورد قانونی

تخريب مغازه‌هاي روبروي مسجد امير چخماق يزد

 معاون ميراث فرهنگي کشور گفت: تخريب مغازهاي روبروي مسجد امير چخماق به صورت ويژه در دستور کار اداره کل ميراث فرهنگي يزد قرار گرفت.

«مسعود علويان صدر» در گفت‌و‌گو با ميراث‌آريا(chtn)با بيان اين مطلب اظهار داشت: با همکاري استانداري، شهرداري و سازمان مسکن و شهرسازي يزد مغازهاي روبروي مسجد «امير چخماق» که به صورت ناهمگون و غيرمجاز ساخته شده‌اند به سرعت تخريب و ساماندهي مي‌شوند.

وي در ادامه به اختصاص بودجه جهت احياي بافت تاريخي يزد اشاره کرد و افزود: بر اساس اختصاص رديف اعتباري جداگانه که در مصوبات سفر استاني رياست جمهوري به تصويب رسيده است در سال91 مبلغ 5 ميليارد تومان جهت حفظ و احيا بافت تاريخي يزد پرداخت مي‌شود.

اين مقام مسوول ادامه داد: مرمت کاروانسراي باغ «حجة آباد وزير» به عنوان يکي از طرح‌هاي پرديسان به اتمام رسيده که مقرر شد در اسرع وقت به بخش خصوصي واگذار شود.

معاون ميراث فرهنگي کشور به افتتاح موزه منطقه‌اي يزد تا پايان سال 91 اشاره کرد و خاطرنشان کرد: طبق توافقات صورت گرفته مقرر شد 4 ميليارد تومان از طريق استانداري و6 ميليارد تومان نيزسازمان ميراث فرهنگي جهت انجام پروژه موزه منطقه اي يزد اختصاص داده شود تا در پايان سال 91 شاهد افتتاح اين مجموعه باشيم.

افکار عمومی، انجمن‌های مردمی و جامعه‌ی فرهنگی آمریکا! ما را یاری کنید

يكی از كميته‌های سنا، در راستای افزایش تحریم‌های آمریکا علیه ایران، به تسهيلِ توقيف و به حراج گذاشتن اشياي باستاني ايران و کتیبه‌های تخت‌جمشید، که در موزه‌های آمریکا نگهداری می‌شود، راي داده است. اين پيشنهاد قرار است به تصويب سنا برسد. اگر اين خبر درست باشد و اگر این پيشنهاد به قانون تبديل شود این‌بار آشکارا، بر خلاف ادعاهایی که می‌شود، نشان از دشمنی آشکار دولت‌مردان آمریکا با ملت ایران دارد؛ چرا که آثار باستانی ایران که در دانشگاه‌ها و موزه‌های جهان به امانت گذارده شده‌اند ــ و متعلق به ملت ایران و نه دولت ایران هستند ــ ضبط شده و به مزايده گذاشته مي‌شوند. اگر تاکنون در پاره‌ای از تحریم‌ها این‌گونه تبلیغ می‌شد که هدف، حکومت ایران و نه مردم ایران است، اینک به‌گونه‌ای کمر به نابودی دارایی‌های تاریخی این ملت بسته‌اند که امکان بازگردان آن اموال، از خریداران خصوصی یا دولت‌هایی که آشکارا قصد بهره بردن از خوانِ تاریخ ایران را دارند، وجود نداشته باشد.

ما سازمان‌های غیردولتی فعال در حوزه‌ی میراث فرهنگی، که سابقه‌ای روشن در پاسداری از یادگارهای فرهنگی این دیار داریم و حتی بعضاً منتقد عملکرد‌های نامطلوب برخی دستگاه‌های دولتی ایران در حوزه‌ی صیانت از میراث فرهنگی کشور بوده‌ایم، از شما افکار عمومی، انجمن‌های مردمی و جامعه‌ی فرهنگی آمریکا خواستاریم که برای نجات اموال تاریخی ملت ایران، با زیر فشار گذاردن نمایندگانی که تنها به سود لابی‌های ایران‌ستیز و اختلاف‌اندازی میان ما و شما گام برمی‌دارند، و ممانعت از رای آوردن این پیشنهاد در سنا، ما را یاری کنید.

 

انجمن‌ها، تشکل‌ها و موسسه‌های غیردولتی امضاکننده‌ی بیانیه:

اتحادیه‌ی انجمن‌های علمی باستان‌شناسی سراسر کشور

دیده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبیعی ایران

شبکه‌ی انجمن‌های دوستدار میراث فرهنگی استان یزد

كميسيون انجمن‌هاي دوستداران ميراث فرهنگي مازندران

انجمن دوستداران میراث فرهنگی افراز (تهران)

انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا (خوزستان)

انجمن دوستداران ميراث فرهنگي هوتو (بهشهر)

انجمن دوستداران ميراث فرهنگي مازندران

انجمن نوعی دیگر (تبریز)

انجمن سوادكوه شناسي

انجمن اهورامنش (مرودشت)

انجمن جوانان سپيد پارس (بابل)

انجمن چارسوق کویر اردکان

انجمن پاسداشت مفاخر ایران

انجمن دوستي ايران و تاجيكستان

انجمن دوستداران حافظ (مشهد)

انجمن حامیان میراث کهن (اردکان)

انجمن معماران ایران (طرح و شرح)

انجمن معماران پارس

انجمن ایلام‌شناسی ایران

انجمن اسفندگان (تهران)

انجمن دوستداران و حافظان خشت خام (یزد)

مؤسسه علمی - فرهنگی آینده‌نگر (اهواز)

موسسه‌ی پارساسفر (شوشتر)

موسسه‌ی توفا (شوشتر)

موسسه‌ی دانادلان جنوب (اهواز)

موسسه‌ی میزان (تبریز)

موسسه‌ی ندای دانش (تبریز)

موسسه‌ی نوآوران (تبریز)

خانه‌ی فرآوران ایران

خانه‌ی فرهنگ جاودان (شیراز)

کانون پاسارگاد (گرگان)

کانون فرهنگی ـ مذهبی شهید اورنگی (تبریز)

کانون گسترش فرهنگ ایران بزرگ (اصفهان)

کانون آینده‌نگری ایران

بنیاد فردوسی

بنیاد فرهنگی سهل بن عبدالله شوشتری (اهواز)

مرکز مطالعات خلیج فارس

پایگاه پژوهشی هخامنشیان (تهران)

و انجمن بین‌المللی خراسان بزرگ (پونا ـ هند)

 

کوچک شدن بافت تاریخی یزد/ ثبت بافت تاریخی قانونی نیست

روابط عمومی انجمن: هردمی از این باغ بری می رسد.

یزد - خبرگزاری مهر: بافت تاریخی یزد که از آن به عنوان بزرگترین بافت تاریخی دنیا و نخستین شهر خشتی جهان یاد می شود با تصویب شورای شهر یزد و تفکیک بافت های فرسوده از بافت تاریخی، کوچک می شود.

به گزارش خبرنگار مهر،‌ بافت تاریخی یزد گرچه یکی از بی نظیرترین بافت های تاریخی دنیا به شمار می رود اما ساماندهی آن طی سال های اخیر به معضلی برای ساکنان آن و مسئولان امر تبدیل شده است.

قرار گرفتن بافت تاریخی و بافت فرسوده در بطن یکدیگر از یک سو سبب از بین رفتن منظر تاریخی این بافت و از سوی دیگر دشواری ساماندهی بافت تاریخی شده است.

این روزها بافت تاریخی یزد در حالی گامی بزرگ به سمت ثبت جهانی برداشته است که مشکلات ریز و درشت همچنان این بافت را تهدید می کند.

 
بافت تاریخی یزد تاکنون از آن جهت حائز اهمیت بوده است که به رغم قدمت بالا همچنان به واسطه جریان داشتن زندگی در آن، پویا و با نشاط بود اما اکنون کمبود امکانات رفاهی، عدم رغبت به بازسازی و مرمت، کمبود امکانات شهری و ... سکونت در این بافت را دچار مشکل کرده و ساکنان به تدریج این منطقه را ترک می کنند.

بافت تاریخی یزد؛ سکونتگاه اتباع بیگانه

با رفتن ساکنان و صاحبان اصلی بافت تاریخی، اتباع بیگانه به این بافت هجوم آورده اند و دیگر در پس درهای چوبی خانه های قدیمی، چهره زنان و مردان و کودکان یزدی مشاهده نمی شود و افاغنه به ساکنان اصلی این بافت تبدیل شده و آن را به سیطره خود درآورده اند.

هر از گاهی برخی خانه ها نیز به دلیل عدم سکونت و عدم مرمت و بازسازی به تلی از خاک تبدیل می شوند و قسمتی از تاریخ و هنر معماری را به مشتی کاهگل تبدیل می کند.

519 هکتار از 2600 هکتار بافت فرسوده یزد تاریخی است

یزد اکنون دو هزار و 600 هکتار بافت فرسوده دارد که از این میزان حدود 519 هکتار آن تاریخی با بناهای با ارزش است و ساماندهی، حفظ و نگهداری 519 هکتار بافت تاریخی خود کاری بس دشوار و نیازمند مدیریتی قوی و مبتکر است.

با توجه به اهمیت بافت تاریخی شهر، در سال 87 قراردادی توسط شرکت مادر تخصصی عمران و مسکن سازان با مهندسان مشاور آرمان شهر برای تهیه طرح تفضیلی بافت تاریخی و فرسوده منعقد شد.

 

با توجه به اهمیت مسئله، شورای شهر یزد نیز یکی از جلسات خود به بررسی طرح تفضیلی بافت تاریخی یزد اختصاص داد تا شاید با مصوباتی این بافت از خطراتی که آن را تهدید می کند، نجات پیدا کند.

رئیس شورای شهر یزد در این زمینه اظهار داشت: زنده بودن بافت تاریخی و قدیمی شهر یزد به خاطر مردم و شهروندان ساکن در آن است به همین دلیل لازم است مسئولان نگاهی ویژه به بافت تاریخی داشته باشند تا این بافت همیشه زنده و پویا باقی بماند.

مشاور طرح تفضیلی شهر یزد نیز با ارائه گزارشی از روند مطالعاتی و اجرای طرح تفضیلی بافت تاریخی یزد اظهار داشت: بسیاری از مشکلات پیش روی طرح تفضیلی بر اساس ضوابط حل شده است.

 
یکی از رویکردهای حفظ بافت تاریخی، نگهداری بافت به شکل موزه است اما از آنجا که خالی از سکنه بودن بافت تاریخی، ویرانی آن را به دنبال خواهد داشت، رویکرد موزه ای کاملا رد شده و حفظ حیات و سکونت مردم در این بافت بهترین راهکار برای پویایی بافت تاریخی است 

مشاور طرح تفضیلی بافت تاریخی یزد بهزادفر افزود: در شهرسازی دو رویکرد سازنده یا موزه ای برای بافت کهن وجود دارد، رویکرد موزه ای آن به این صورت است که هرچه از بافت باقی مانده تبدیل به موزه شود و در کشورهای مختلف دنیا بر اساس تجربیاتی که داشتند، رویکرد موزه ای کاملا رد شده زیرا بافت قدیمی پس از مدتی خالی از سکنه بودن به کلی از بین می رود.

وی با رد نظریه تبدیل بافت تاریخی به موزه عنوان کرد: حفظ پویایی بافت تاریخی یزد، نیازمند حفظ و ایجاد شرایط بهتر برای سکونت مردم در این بافت است.

رئیس کمیسیون تحول اداری و املاک شورای شهر یزد نیز در این زمینه اظهار داشت: پیگیری مسئولان برای جذب اعتبارات دولتی برای حفظ و مرمت و نگهداری یکپارچه بافت قدیم و بنهای با ارزش تاریخی، تامین بسترهای لازم برای ایجاد فضاهای سنتی در بافت قدیم برای رونق بخشیدن به آن از جمله احداث هتل های سنتی، احیای کارگاه های صنایع دستی به ویژه شعربافی، گیوه دوزی و .. از جمله راهکارهای حفظ پویایی بافت تاریخی است.

ناصر پارساییان همچنین خواستار جلوگیری از سکونت اتباغ خارجی به ویژه افاغنه در بافت تاریخی و ایجاد امنیت در این بافت شد.

وضعیت بافت تاریخی یزد نگران کننده است/ بروز مشکلات اخلاقی و اجتماعی با تغییر ساکنان بافت تاریخی

عضو و خزانه دار شورای شهر نیز اظهار داشت: در حال حاضر وضعیت موجود بافت قدیم یزد بسیار نگران کننده است زیرا بافت قدیم تقریبا خالی از سکنه شده و در حال حاضر افراد بیگانه به ویژه افاغنه در آن زندگی می کنند که این امر خود مشکلات بسیار اخلاقی، اجتماعی و ... را برای این بافت به دنبال دارد.

محمد فقیه خراسانی ادامه داد: لازم است خانه ها و منازل قدیمی برای ثبت در فهرست آثار ملی و قنوات موجود در شهر یزد با همکاری میراث فرهنگی شناسایی شود.

 وی با اشاره به برخی مشکلات شهری در بافت تاریخی یزد عنوان کرد: می توان با تعریض خیابان های اطراف بافت تاریخی، بخشی از مشکلات عبور و مرور در بافت تاریخی یزد را برطرف کرد.

ساختمان های مخروبه بافت تاریخی به فضاهای فرهنگی و ورزشی تبدیل شوند

سخنگوی شورای اسلامی شهر یزد نیز در این زمینه اظهار داشت: برای ایجاد امکانات رفاهی در بافت تاریخی و قدیمی یزد باید ابتدا ساختمان های مخروبه و بی شناسنامه شناسایی شوند و به مکانهای فرهنگی، مذهبی، ورزشی و ... تبدیل شوند تا مردم با فات تاریخی شهر روی آورند و بافت را به صورت زنده و پویا حفظ کنند.

حمیده وزیری ادامه داد: همچنین لازم است دسترسی کافی به منظور خدمات رسانی به ساکنان منطقه در اولویت قرار گیرد و همزمان با آن ساختمان های قابل نگهداری و میراثی که بیانگر فرهنگ و آداب و رسوم مردم متدین یزد است بر اساس معماری بافت سنتی و اسلامی مقاوم سازی و احیا شود.

لزوم جلوگیری از ساخت و سازهای غیرمجاز در بافت تاریخی

رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای شهر نیز بر جلوگیری از هرگونه ساخت و ساز غیرمجاز در بافت تاریخی به ویژه در کاربری های غیرمرتبط و عدم ارائه مجوز برای افزایش تراکم در طبقات تاکید کرد.

زهرا حیدری همچنین خواستار ساخت و ساز ساختمان های مخروبه با معماری سنتی برای رونق بخشیدن به بافت قدیم شهر و ایجاد انگیزه برای سکونت مردم در این بافت شد.

رئیس کمیسیون عمران و توسعه شورای شهر نیز عمده معضلات بافت تاریخی یزد را معضلات فرهنگی، اجتماعی، بهداشتی، عدم دسترسی کافی برای خدمات رسانی به ساکنان و عدم ایمنی در مقابل حوادث از جمله زلزله برشمرد.

 
شناسایی بناهای تاریخی ارزشمند مربوط به دوره های مختلف تاریخی، حذف آسفالت کوچه ها، تیر برق ها، درها و پنجره های فلزی، مقاوم سازی بناها در برابر زلزله و معماری هماهنگ با بافت قدیم موثرترین راهکار برای حفظ بافت تاریخی یزد است 

کوچک زاده، عضو کمیسیون عمران شورای شهر یزد محمدرضا کوچک زاده افزود: برای حفظ و نگهداری بافت تاریخی لازم است مجموعه های مربوط به قرون و اعصار مختلف نظیر سلجوقی، زندیه، صفویه و ... شناسایی شود و حفظ و نگهداری این مجموعه ها با مساحت بسیار کمتر به صورت کاملا میراثی صورت گیرد.

وی ادامه داد: حذف آسفالت کوچه ها، تیرهای برق، درب و پنجره های فلزی با ترویج آداب و رسوم آن قرون و اعصار در کنار ایجاد سازه های مقاوم در برابر زلزله و معماری هماهنگ با بافت قدیم از اقداماتی است که باید در راستای حفظ بافت تاریخی یزد صورت گیرد.

رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر نیز با تاکید بر اینکه همه اعضای شورای شهر معتقد به حفظ بافت تاریخی هستند افزود: اعضا با تخریب میراث گذشتگان مخالفند اما باید توجه داشت که تخریب میراث فرهنگی و بافت تاریخی به چند صورت انجام می شود.

حجت الاسلام محمدمهدی حرزاده ادامه داد: با شعار حفظ بافت تاریخی اما با بودجه ای کمتر از یک هزارم بودجه مورد نیاز، محدودیت هایی ایجاد می شود که جریان زندگی در بافت تاریخی کمرنگ می شود و این خود تخریب بافت تاریخی را به دنبال دارد که این روش از تخریب مستقیم بافت خطرناکتر است.

ثبت بافت تاریخی یزد قانونی نیست و میراث فرهنگی فقط می تواند تک بناها را ثبت ملی کند

وی با اشاره به مشکلاتی که شورای شهر یزد و شهرداری بافت تاریخی با میراث فرهنگی برای حفظ و احیای بافت تاریخی یزد دارد، بیان داشت: ثبت بافت تاریخی قانونی نیست و میراث فرهنگی فقط می تواند تک بناها را طی مراحل قانونی به ثبت برساند.

حرزاده ادامه داد: مساحت بافت تاریخی یزد البته اگر قانون اجازه دهد که بافت را به ثبت برسانیم، باید به میزان بسیار کمتری کاهش یابد و آن مقدار از بافت که انتخاب می شود باید به شکلی سنتی و جذاب مثل موزه حفظ شود.

 گرچه نظرات متعددی همواره در راه حفظ و احیا و مرمت بافت تاریخی مطرح بوده است اما به نظر می رسد باید هرچه سریعتر نسبت به اجرا و عملیاتی شدن بهترین راهکارها اقدام شود.

به نظر می رسد در حال حاضر شناسایی بناهای با ارزش تاریخی در میان بافت تاریخی به منظور کاهش مساحت بافت و محدودتر شدن آن یکی از بهترین راه کارهایی است که می تواند به بهبود وضعیت بافت تاریخی کمک کند.

کاهش 80 درصدی بافت تاریخی یزد؛ مصوبه شورای شهر

در همین راستا کوچک شدن بافت تاریخی یزد و کاهش 80 درصدی آن مصوبه چهارصد و نود و سومین جلسه شورای شهر یزد بود.

یکی از مشکلاتی که همواره بر سر راه میراث فرهنگی است، وجود چند متولی است بنابراین لازم است میراث فرهنگی، شهرداری، شورای شهر و ... با تعامل بیشتر به نتیجه نهایی برای ساماندهی بافت تاریخی برسند و این میراث کهن و ارزشمند تاریخی را حفظ کنند.

به طور قطع کالبد بافت تاریخی، بدون روح به جنازه ای متعفن تبدیل خواهد شد و لازم است برای جلوگیری از این امر روح زندگی در بافت تاریخی دمیده شود.

برای تحقق این مهم نگاه خاص و ویژه به بافت تاریخی با توجه به نیازهای ساکنان منطقه و حفظ کرامت آنها ضروری است.

انتخابات دور جدید انجمن راهنمایان تور یزد برگزار گردید

دومین انتخابات هیات مدیره و بازرسان انجمن صنفی با دعوت هیات مدیره در محل میراث فرهنگی در ساعت ۶ عصرروز 15 بهمن ماه برگزار گردید . مدعووین راهنمایان تور عضو انجمن صنفی . سرکار خانم کی منش از میراث فرهنگی و گردشگری . آقای حمید رضا دهقان از اداره تعاون کار و رفاه اجتماعی 

پس از معرفی کاندیداهای هیات مدیره و بازرسان و برگزاری انتخابات نتایج زیر بدست آمد .

هیات مدیره انجمن صنفی :
سید محسن حاجی سعید ۲۸ رای
سید محمد مهدی نبوی یزدی ۲۵ رای
محمد مهدی رجایی فرد ۲۳ رای
احمد فاضلی هامانه ۲۳ رای
معصومه السادات میرسلیمی ۱۸ رای
حسینعلی سرسنگی ۱۴ رای
محمد حسن شرافت ۱۲ رای
حسین بقائیان ۷ رای
عیسی بخششی برنطین ۴ رای

بازرسان هیات مدیره
پگاه لطیفی ۲۹ رای
علیرضا نخستین ۲۳ رای
علیرضا فلاح تفتی ۱۱ رای
حسن همتی ۷ رای

 

در جلسه هئیت مدیره انجمن صنفی آقای سید محسن حاجی سعید به عنوان رئیس هئیت مدیره محمد مهدی رجایی فرد: نائب رئیس احمد فاضلی هامانه : دبیر انجمن و خانم معصومه السادات میرسلیمی : خزانه دار انجمن منسوب گردیدند.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

برای دوستانمان در انجمن راهنمایان تور استان یزد و رئیس محترم هیئت مدیره انجمن دوستداران و حافظان خشت خام آقای محسن حاجی سعید که از فعالان گرشگری کشور و دبیر شورای تشکلهای گردشگری استان یزد می باشد و خانم پگاه لطیفی دیگر عضو هیئت امنا انجمن در دور جدید فعالیت انجمن راهنمایان تور استان یزد آرزو موفقیت داریم. 

جشن سده ابتدا خاص ايرانيان بود و سپس با مهاجرت زرتشتيان برگزاري اين جشن به ديگر كشورها انتقال يافت.

  --------------------------------------------------------------------------------

نگاهي به جشن سده يا چله كوچك 

يك پژوهشگر ميراث فرهنگي در يزد چگونگي پيدايش و برگزاري جشن سده را تشريح كرد.

صديقه رمضانخاني در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) – منطقه يزد، گفت: آتش بدون شك يكي از بزرگترين پديده هاي زندگي بشري محسوب مي شود و در واقع پيشرفت تمدن انساني مديون پديده آتش مي باشد.

وي ادامه داد: آتش در نزد همه اقوام و ملل در دوره هاي دور تاريخي مقدس بوده و بخصوص تقدس آن در نزد اقوام هند وايراني به دليل اينكه در مناطق بسيار سردسير زندگي مي كردند بيشتر بوده است و از اين رو اسطوره هاي بسياري درباره پيدايش آتش بوجود آمده و بالطبع اقوام هند وايراني جشن هايي در زمينه آتش برپا مي كردند.

وي گفت: در گاتها 8 بار به واژه آتش اشاره شده كه منظور آتش معنوي است.

وي افزود: داستان هاي فرواني در مورد پيدايش آتش بوجود آمده كه يكي از آنها مرتبط به هوشنگ پادشاه پيشدادي مي باشد؛ هوشنگ روزي به شكار مي رود، بر سر راه ماري را مي بيند و براي كشتن او سنگي را پرتاب مي كند كه در اثر پرتاب سنگ به سنگ ديگري آتش ايجاد مي شود كه اين آتش همچنان حفظ مي شود.

وي گفت: همچنين آتش تجلي خداوند بر قلب انسان است كه اين تجلي در وجود او آشكار مي شود و انسان نمودي ازجلوه حق مي باشد.

وي در مورد چگونگي برگزاري اين جشن در گذشته گفت: اين جشن در آغاز در آتشكده ها برپا مي شده و در روزگار ساساني در كاخ پادشاه مكان معيني را براي برگزاري جشن سده انتخاب مي كردند كه به آن كاخ سده مي گفتند.

اين پژوهشگر ميراث فرهنگي بيان كرد: ابوريحان بيروني در مورد وجه تسميه نام سده به اين جشن گفته است: "سده گوييم يعني صد و آن يادگار اردشير بابكان است و درعلت وسبب اين جشن گفته اند كه هرگاه روزها و شب ها را جداگانه بشمارند ميان آن و آخر سال عدد صد بدست مي آيد."

وي ادامه داد: يكي ديگر داستانه هاي مرتبط با وجه تسميه اين جشن اين است كه شمار فزندان حضرت آدم در اين روز به صد رسيد.

رمضانخاني افزود: يكي ديگر از دلايل گراميداشت اين شب اين است كه ايرانيان دو ماه مياني زمستان يعني دي و بهمن را بسيار سخت و هنگام نيرومند شدن اهريمن مي دانستند و براي پايان يافتن اين دو ماه نيايش هاي ويژه اي برگزار مي كردند؛ از شب چله كه چله بزرگ ناميده مي شود و در آن مهر برای مبارزه با اهریمن دوباره زاده شده بود تا شب دهم بهمن ماه که جشن سده و چله کوچک نامیده می‌شد برابر ۴۰ روز است.

وي تصريح كرد: در روزگار ساساني هيزم هاي از قبل تهيه شده در روز سده آتش زده مي شد و قبل از غروب خورشيد، تل آتش از هيزم توسط موبدان روشن مي شد و هنگام شعله ور شدن آتش، آتش نيايش مي خواندند و بعد از غروب مردم گرد آتش به رقص و شادي مي پرداختند و اين تفكر و انديشه بر اين مبنا بود كه فكر مي كردند از گرماي اين آتش فصل سرما را به راحتي طي خواهند كرد.

وي گفت: اين جشن ابتدا خاص ايرانيان بود و سپس با مهاجرت زرتشتيان برگزاري اين جشن به ديگر كشورها انتقال يافت.

اين پژوهشگر خاطرنشان كرد: هم اكنون اين جشن در روستاي چم از توابع تفت در استان يزد برپا مي شود و همه دوستداران فرهنگ ايران و زرتشتيان در اين مراسم شركت مي كنند كه موبدان با لباسهاي سرتاسر سفيد با مجمرهايي از آتش مقدس، هيزم ها را شعله ور مي كنند و سپس دست در دست هم گرداگرد آتش مي چرخند و سرود اوستا مي خوانند.

وي اضافه كرد: در گذشته زنان، زغال افروخته آتش جشن سده را به اجاق خانه هايشان مي بردند وهرگز نمي گذاشتند خاموش شود چراكه آن را مايه بركت مي دانستند.

وي افزود: در اين مراسم نان مقدس سوروك (سيرك) پخت مي شود و همراه با آجيل لرك بين مردم توزيع مي شود.

وي در پايان يادآور شد: اين جشن در ساير استانها به ويژه در كرمان برپا مي شود كه به سده سوزي معروف است و همه اقشار جامعه در آن شركت مي كنند. همچنين در ميان عشاير بافت و سيرجان، آتش جشن سده با 40 شاخه از درختان هرس شده به نشانه چله بزرگ در ميدان ده افروخته مي شود.

پاپلی یزدی: ساخت و ساز در حریم دخمه یزد را متوقف کنید

 محمد حسين پاپلي يزدي استاد برجسته دانشگاه تربيت مدرس تهران و نويسنده كتاب مشهور شازده حمام در نامه‌اي خطاب به مسئولان استان خواستار جلوگيري از ساخت و ساز حريم آثار باستاني يزد و دخمه زرتشتيان شد و عنوان داشت: اگرساخت و سازها در حريم دخمه متوقف نشود اعتراض صدها تن از شخصيت‌هاي حقيقي و حقوقي، سازمان يونسكو و سازمان‌هاي حامي ميراث فرهنگي را به همراه خواهد داشت.

وي در نامه‌اي خطاب به استاندار يزد در خصوص ساخت سازه بتوني منبع آب يزد در كنار دخمه زرتشتيان كه در حال ساخت است نوشت: دخمه زرتشتيان يك اثر تاريخي بسيار گرانبهاست، اين اثر علاوه بر ارزش فرهنگي و باستاني آن ساليانه هزاران گردشگر ايراني و خارجي را به خود جلب مي‌كند.

 موجب كمال تأسف است كه مهندسين مشاور ما توجه به مسائل زيست محيطي و ميراث فرهنگي ندارند. شركت محترم آب و فاضلاب يزد بايد قبل ازشروع ساخت و ساز از ميراث فرهنگي يزد مجوزهاي لازم را مي‌گرفت. در هر صورت ضرر را از هر كجا كه بگيرند منفعت است.

 وي در نامه خود افزود: اينجانب به عنوان يك استاد بازنشسته دانشگاه كه به سهم خود پاسدار ميراث فرهنگي كشور از هر نوعش هستم از حضرتعالي تقاضا دارم دستور توقف فوري ساخت و ساز را صادر فرماييد. مستدعي است دستور فرمايند شركت مشاور مربوط پاسخگوي اين مكان گزيني نامناسب باشد. انتظار است شركت آبفاي يزد هم خود راساً اقدام به تخريب سازه ساخته شده بنمايد.

 پاپلي يزدي هشدار داد: اگر اين سازه ساخته شود و بالا رود صداي اعتراض صدها هزار شخص حقيقي و حقوقي از سراسر جهان، از يونسكو وNGO هاي طرفدار ميراث فرهنگي گرفته تا امثال بنده حقير را به همراه خواهند داشت. بسياري از شهرها و كشورها با يك ساختمان كوچك ميراث فرهنگي جلب گردشگر و توريست مي‌كنند معلوم نيست مشاورين ما با آثار باستاني ما چه مي خواهند بكنند مستدعي است دستور فرمايند نتيجه اقدام از طريق رسانه‌ها به اطلاع عموم برسد.

نشان ویژه برای تخریب

کمتر روزی است که خبر از تخریب نباشد. روزی نادانی دستور می‌دهد که درخت چندصد ساله‌ای را ببرند و روز دیگر، در پناه «جاده‌سازی»، جنگل‌ها را می‌تراشند و روز دیگر سفارت شیر پشم ریخته‌ی استعمار، درختان باغ قلهک را ریشه‌کن می‌کند و...
همه‌ی این‌ها در حالی انجام می‌شود که هیچ‌کدام از انجام‌دهندگان این ویرانگری‌ها به مجازات نمی‌رسند. از این‌رو، بسیاری به این باور رسیده‌اند که این کار، کار خوبی است و لازم است که نشان ویژه‌ای برای آن طراحی شود و پس از تعیین بزرگ تخریب‌کننده‌ی سال، درمیان جشن و هلهله و کف و سوت، سینه‌ی ستبر او را مزین کند.

بسیاری از این تخریب‌کنندگان، عنوان شهردار (یا معاون و کارمند و...)، گاهی فرماندار و بخشدار و یا دیگر مقام‌ها را به یدک می‌کشند که با شنیدن این عنوان‌ها و عملی که آنان انجام می‌دهند، دیگر برای کسی جای دودلی باقی نمی‌ماند که این کار، به راستی درخور تقدیر و «نشان» است.

در روزنامه (همشهری – 28/8/90 – رویه 18) خواندم:
خانه تاریخی «شمس» در روستای اسفندآباد در نزدیکی ابرکوه یزد چند روز پیش به دستور بخشدار این منطقه توسط لودر با خاک یکسان شد. خانه شمس متعلق به «حاج میرزا حسن شمس» از بزرگان روستای اسفندآباد بود.
 این بنای خشتی جزو ساختمانهای تقریبا اعیانی در روستای اسفندآباد محسوب می‌شد و مالک شخصی داشت. قدمت خانه تاریخی شمس به دوران قاجاریه می‌رسید و در ساخت بنایش ویژگی‌های معماری قاجاری دیده می‌شد. خانه شمس 3سال پیش در تاریخ 27 اسفند 1387 با شماره ثبت 26356 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده بود اما ثبت‌ملی این بنای تاریخی نیز به فریاد آن نرسید.

به‌همین خاطر خبرنگار همشهری، به سراغ حجت محمدی، بخشدار بهمن رفت تا علل تخریب این بنا را جویا شود. حجت محمدی گفت: رسانه‌ها نباید در این‌باره مانور دهند. وی اضافه کرد: توصیه می‌کنم این موضوع رسانه‌ای نشود.
محمود شمس، دهیار روستای اسفندآباد نیز در این باره گفت: صاحب ملک در جریان تخریب بوده است و همچنین شعبه تامین استان نیز اجازه این تخریب را صادر کرده بود. وی افزود: 95درصد ساکنان این روستا با تخریب این بنا موافق بودند زیرا در مسیر عبور و مرور شهروندان این روستا قرار داشت.

علاوه بر این، معاون میراث فرهنگی و گردشگری استان یزد نیز در این‌باره گفت: این اداره‌کل در حال پیگیری تخریب خانه تاریخی شمس در روستای اسفندآباد شهرستان ابرکوه و عاملان این تخریب است که بدون اطلاع مالک و توسط مردم بومی این روستا انجام شده است. نیکزاد افزود: اگر مشخص شود که برخی افراد مانند بخشدار روستا، این خانه را تخریب کرده‌اند، قطعا براساس قانون، این قضیه پیگیری می‌شود.

خواندنی: پیشنهاد می‌شود، برای تشویق مردم و مقامات به تخریب بیشتر، جایزه‌ی تخریب امسال به جناب آقای حجت محمدی بخشدار محترم روستای اسفندآباد، اعطا شود تا با تشویق همگان در چند ماه مانده به پایان سال، شاهد تخریب‌های بیشتر و بیشتر باشیم.

برگرفته از ماهنامه خواندنی شماره 69، رويه 38

ساخت و ساز در اطراف دخمه تاريخي يزد/شركت آب و فاضلاب يزد اعلام كرده است اقدامات آنان قانوني است

در حالي كه ساختمان دانشگاه يزد، دكل هاي شركت برق، ايجاد پمپ گاز CNG و ويراژ موتورسواران يزدي روي سراشيبي دخمه تاريخي يزد، تهديدي براي اين اثر ملي تاريخي به شمار مي رفت، حالابا ورود شركت آب و فاضلاب استان يزد و ساخت و سازهاي اين شركت در حريم دخمه زرتشتيان، اين اثر تاريخي در معرض تهديد بيشتر و جدي تري قرار گرفته است.

 دخمه باستاني يزد مربوط به دوره ساسانيان است و در اسفند ۱۳۸۳ به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيد؛ اما حالاحدود 100 تا 200 هكتار از وسعت 1800 هكتاري آن مورد تهديد جدي قرار گرفته است؛ امري كه نگراني و اعتراض زرتشتيان منطقه را در پي داشت تا جايي كه گروهي از زرتشتيان محله نرسي آباد در يزد، مراسم گهن باري را به نشانه اعتراض و در گستره دخمه يزد برگزار كردند. اين آيين سنتي به اين اميد برگزار شد كه ساخت و سازهاي غيرمجاز در حريم دخمه يزد به پايان برسد.يكي از اعضاي اصلي انجمن زرتشتيان يزد در اين مراسم اظهار مي كند: ساخت و ساز سازمان آب و فاضلاب يزد در زمين سنددار دخمه و آرامگاه يزد كه توليت آن با انجمن زرتشتيان يزد است، ادامه داشته و موجبات نگراني ما را فراهم كرده است.به گفته پروين فرخاني، انجمن، وكيل گرفته و پيگير موضوع است؛ اما سازمان آب و فاضلاب همچنان در حال ساخت مخزن و بتن ريزي است.وي در عين حال از قول شركت آب و فاضلاب يزد، فرمانداري يزد و استانداري يزد خبر داده و مي گويد: مسوولان گفته اند كه از ساخت و ساز بيشتر در اين گستره جلوگيري خواهد شد.فرخاني با بيان اين كه اين موضوع از طرف آقاي كوروش نيكنام، نماينده زرتشتيان در مجلس نيز در حال پيگيري است، مي افزايد: ما اميدواريم اين پيگيري ها نتايج مثبتي در پي داشته باشد.هادي غفاري، وكيل پرونده انجمن زرتشتيان يزد نيز با بيان اين كه ساخت و ساز منبع بتني در عرصه دخمه هاي يزد منجر به طرح شكايت از سوي انجمن زرتشتيان شده است، مي گويد: البته با پيگيري اين پرونده و مذاكراتي كه تاكنون صورت گرفته، قرار شد كه اين مساله را به صورت مسالمت آميز حل كنيم.
    

  شهرداري يزد زمين را واگذار كرد

 اين گفته ها در حالي مطرح مي شود كه شركت آب و فاضلاب در پاسخ به پيگيري هاي انجام شده، ادعا كرد، شهرداري يزد، اين زمين را به آنها واگذار كرده است. اين در حالي است كه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان يزد مدعي است كه شركت آب و فاضلاب بدون استعلام وارد اين قضيه شده و با وجود درخواست هاي مكرر اين سازمان مبني بر توقف كار، به ساخت و ساز خود ادامه مي دهد.
    مديركل ميراث فرهنگي و گردشگري استان يزد در اين باره به خبرنگار جام جم مي گويد: اين سازمان، اقدام شركت آب و فاضلاب را تعرض به حريم تاريخي ثبت شده دانسته و مي داند.بهرام رضايي مي افزايد: اما پيگيري سازمان ميراث فرهنگي يزد به عنوان سازمان متولي آثار تاريخي و باستاني تاكنون در اين زمينه اثربخش نبوده است.

        كار ما غيرقانوني نيست

    در همين حال، مديركل شركت آب و فاضلاب استان يزد با اشاره به اين كه انجمن زرتشتيان خود اجازه ساخت و ساز را به اين شركت داده است، مي گويد: ما همه كار ها را طبق قانون پيش برده و حتي جزييات همه كارها را با اطلاع انجمن زرتشتيان انجام داده ايم.علي اسلامي در گفت وگو با «جام جم» اظهار مي دارد: زميني كه شركت آب و فاضلاب در آن ساخت و ساز انجام داده، متعلق به اين شركت است.وي در عين حال با تاكيد بر اين نكته كه شركت آب و فاضلاب تاكنون حتي يك سانتي متر به دخمه تاريخي يزد تعرض نكرده است و زميني كه در حال حاضر در دست ساخت دارد، متعلق به خود شركت است، تصريح مي كند: ساخت مخازن بتني در اين منطقه براي شهر يزد حياتي است و ما اميدواريم با ساخت اين منابع بتوانيم مشكلات شهر يزد را در اين خصوص كاهش دهيم.اسلامي مي افزايد: همشهريان زرتشتي بايد در جريان باشند كه 2500 مترمربع زميني كه اين فعاليت دارد در آن صورت مي گيرد براي ساخت منبع بتني نيست؛ بلكه به عنوان حريم مخزن در نظر گرفته شده است.وي با بيان اين كه به هر حال ما كار غيرقانوني و تصرفي انجام نداده ايم، تاكيد مي كند تمام مستندات نشان مي دهد كه تمامي كارهاي شركت آب و فاضلاب در اين محدوده با توافق و اجازه انجمن زرتشتيان بوده است.البته پيگيري هاي خبرنگار جام جم حاكي از اين است كه ساخت و سازهاي شركت آب و فاضلاب در محدوده تاريخي دخمه يزد در كميسيون فني سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان يزد مطرح شده و اين كميسيون قرار است بزودي نظر خود را درباره اين ساخت و سازها اعلام كند.

    
    تاريخچه دخمه باستاني يزد

 دخمه باستاني يزد از جاذبه هاي ارزشمند و تاريخي است كه در انتهاي جنوبي شهر يزد در حوالي منطقه صفاييه در بالاي تپه اي نسبتا مرتفع قرار دارد. دخمه ها فضاهاي ديدني و البته پررمز و رازي هستند كه حكايت دفن مردگان در آيين زرتشت را به تصوير مي كشند.دخمه زرتشتيان در واقع همان گورستان زرتشتيان است كه علاوه بر قبرستان معمولي داراي فضاهايي است كه آداب و رسوم دفن مردگان اين كيش و آيين را در سينه خود جاي داده است. زرتشتيان از ديرباز تا حدود 40 سال پيش، اموات خود را طبق اصول، فرهنگ و آداب و سنن مذهبي خود و طي انجام مراسم ويژه در اين دخمه ها قرار مي دادند تا طعمه كركس هاي كوه هاي اطراف شوند.اين دخمه ها بخش هاي مختلفي داشتند كه نوار دايره انتهايي متصل به ديوار پيرامون دخمه، مخصوص مردها، نوار دايره مياني بعد از قسمت مردها مخصوص زن ها و نوار دايره داخلي بعد از زن ها مخصوص كودكان بوده است.در مركز دايره نيز چاه استودان يعني استخوان دان است كه سنگ متحركي به نام ارويس در ته آن چاه وجود دارد كه وقتي اجساد به وسيله مرغان لاشه خور از گوشت و پوست تهي شده و تحت تاثير آفتاب كاملاخشك مي شدند، استخوان ها را در آن چاه مي ريختند تا تبديل به خاك شود.دخمه ها درواقع گورستان هايي بودند كه چندين بار از آنها استفاده مي شد؛ چراكه پس از مدتي و طي مراسمي خاص، محوطه داخل دخمه جارو و ضدعفوني مي شد و بار ديگر دخمه مذكور مورد استفاده قرار مي گرفت.2 دخمه در بالاي تپه صفاييه به شكل 2 عمارت سنگي مدور برج مانند با فضاي ميان تهي وجود دارد كه دخمه قديمي تر با قطر 15 متر هانجكي هاتريا (زرتشتي هندي الاصل) نام دارد و دخمه جديدتر هم كه مربوط به دوره قاجاريه است، با قطر 25 و ارتفاع 6 متر به گلستان معروف است.

    پس از اين كه «مانكجي ليمجي هاتريا» معروف به «مانكجي صاحب» به عنوان نماينده انجمن بهبودسازي وضعيت زرتشتيان در ايران حدود 140 سال قبل و از طرف پارسيان بمبئي براي بهبود وضع اجتماعي و ديني زرتشتيان به ايران آمد، بعضي از اين دخمه ها تعمير و نوسازي و دخمه هاي جديدتري هم ساخته شدند كه مدتي مورد استفاده قرار داشتند.

همایش یزدشناسی" نکوداشت استاد ایرج افشار" برگزارمی شود

عده ای از فرهنگ دوستان یزد به همراه تعدادی از دوستان استاد ایرج افشار مدتی است که پیگیر مقدمات برپایی همایشی با عنوان یزدشناسی، در بزرگداشت استاد ایرج افشار در سالروز درگذشت این استاد برجسته ایران شناسی هستند.

این برنامه که قرار است به همت انجمن های غیردولتی و همراهی برخی از دستگاههای دولتی در نیمه های اسفندماه برگزار شود، قدم اول در راستای نشان دادن اهمیت دو موضوع مهم است: نخست استاد ایرج افشار و جایگاه او در فرهنگ و ادب ایران زمین و معرفی هرچه بیشتر این استاد نادره کار یزدی به همشهریانش و دوم، یادآوری ضرورت پرداختن به مباحث یزدشناسی و معرفی پیشنیه پربار و غنی فرهنگی و هویتی این دیار است.

داشته های پرباری که می تواند در این زمانه بی هویتی راهکار بسیاری از مسائل مختلف که امروزه گریبان جامعه را گرفته است، باشد.

قرار است در این برنامه تعدادی از اساتید برجسته یزدی حوزه های مختلف علمی، جنبه های مختلف یزدشناسی را از منظر تخصص خود مورد بررسی قرار دهند و در خلال مراسم نیز چند سخنرانی به معرفی افکار و آثار استاد افشار اختصاص داده شده است. از آنجا که هنوز تمام برنامه های این مراسم قطعیت نیافته، برگزارکنندگان آن ترجیح داده اند تا اطلاع رسانی این برنامه را قدم به قدم و به دور از برخی حاشیه ها انجام دهند و در آینده نزدیک برنامه های این همایش به تفصیل اعلام خواهد شد.

امیدواریم که مسولان استان و علاقمندان اعتلای فرهنگ و هویت یزد، دست در دست هم با برنامه ای پربار و مفید، داشته های یزد را آنچنان که شایسته است به علاقمندان معرفی نمایند؛ خاصه اینکه این برنامه قرار است در بزرگداشت یاد و نام استادی برگزار شود که فرهنگ یزد، قرن ها وامدار او خواهد بود.

منبع: یزد فردا

مديرکل ميراث فرهنگي استان یزد: 150 هکتار بافت تاريخي يزد ثبت جهاني مي‌شود .

«بهرام رضايي» در گفت‌و‌گو با ميراث‌آريا(chtn) با بيان اين مطلب اظهار داشت: بي‌ترديد آنچه ثبت جهاني بافت تاريخي يزد را بي‌نظير و منحصر به فرد خواهد کرد، پويايي و زنده بودن نظام و روحيه اجتماعي اين بخش و البته وسعت و گستردگي بافت است.

وي تصريح کرد: فعاليت‌هاي اجتماعي،‌ فرهنگي، سياسي و اقتصادي در بافت تاريخي شهر يزد مبين زنده بودن و حيات اجتماعي اين محوطه است.

اين مقام مسوول ادامه داد: در واقع برخلاف شهرهايي نظير «ونيز» که ظاهري زنده دارند،‌ بافت تاريخي يزد مجموعه‌اي پويا و در حال رشد است که اهالي آن با پايبندي به سنت‌ها و ارزش‌هاي گذشتگان روزگار را مي‌گذرانند.

به گزارش ميراث آريا رضايي به نقش سازمان‌ها و نهادهاي مختلف در تسريع برنامه‌هاي ثبت جهاني بافت تاريخي يزد اشاره کرد و گفت: پرونده و اسناد اين بافت بي‌بديل در حال آماده شدن و ترجمه است، ولي در عين حال مسوولان ساير نهادها نظير مسکن و شهرسازي، شهرداري، استانداري، فرمانداري، NGOها، تکايا و مساجد و در راس آن‌ها خود مردم شهر يزد بايد با مشارکت در تحقق اين پروژه ملي سهيم باشند.

وي افزود: خانه‌ها سلول‌هاي بافت تاريخي هستند که بيشتر آن‌ها مالکيت خصوصي دارند به همين خاطر براي ثبت جهاني 150 هکتار بافت بايد تمامي مردم با احساس وظيفه ميراث فرهنگي را حمايت کرده و خود را کنار نکشند.

تشکل‌هاي مردم نهاد بايد بازوي ميراث فرهنگي در کنوانسيون‌هاي بين‌المللي باشند

معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري کشور گفت: تشکل‌هاي مردم نهاد بايد بازوي پر توان ميراث فرهنگي در کنوانسيون‌هاي بين‌المللي باشند.

«مسعود علويان‌صدر» با بيان اين مطلب اظهار داشت: با توجه به گسترش نقش تشکل‌هاي مردم نهاد و همچنين وجود ظرفيت‌هاي متنوع در برخي از (NGO)ها بايد مجموعه‌هاي غيردولتي تا حدي توانمند و متخصص شوند که در کنوانسيون‌هاي بين‌المللي به عنوان بازوي پر توان سازمان ميراث فرهنگي حضور پيدا کنند.

وي تصريح کرد: تشکل‌هاي مردم نهاد بايد منافع ملي را اولويت قرار داده و در کنار سازمان ميراث فرهنگي به حفظ و احياي آثار تاريخي، معنوي و طبيعي بپردازند.

اين مقام مسوول ادامه داد: به منظور تحقق اين مهم، ستاد و دبيرخانه دائمي تشکل‌هاي غيردولتي حامي ميراث فرهنگي در معاونت ميراث فرهنگي سازمان تشکيل شد تا در جهت ساماندهي و رسيدن به اين مهم اقدامات اجرايي صورت پذيرد.

علويان‌صدر گفت: با تشکيل دبيرخانه دائمي تشکل‌هاي غيردولتي، سازمان ميراث فرهنگي از توانمندي‌ها و ظرفيت‌هاي اين مجموعه‌هاي ارزشمند برخوردار خواهد شد.

 
 منبع:میراث آریا

اراده مسئولین استان و مدیران شهر گنبد کاووس نمونه ای برای اراده مسئولین و جهانی شدن بافت تاریخی یزد

 از صحنه های جذاب و دیدنی در چهارمین همایش ثبت آثار عزم جدی استاندار – مدیران شهری و مسئولین استان گلستان و شهر گنبد کاووس بود که چگونه نظر به ضرورت و ارزش گذاری ثبت ملی  و جهانی برج قابوس در شهر گنبد کابوس با عزم دیدنی و باور نکردنی که گزارش آن بزودی منتشر خواهد شد این اثر را به فهرست آثار ملی کشور افزودند.

این که چگونه چند هکتار اراضی که ساخت و سازی های گوناگون نهادهای دولتی و مردمی و حتی جدید در آن شده است با عزم جدی استاندار و مسئولین استان و شهر با رعایت قوانین و موارد مهم قابل لحاظ  آزاد سازی و تعیین حریم می شود .

اما در حاشیه نشست چهارمین همایش ثبت آثار فرصتی حاصل شد نمایندگان انجمنهای دوستدار میراث فرهنگی کشور جلسه ای با آقای علویان صدر معاون میراث فرهنگی کشور داشته باشند.

در قسمت نخست این جلسه آقای علویان صدر به نکات ذیل اشاره نمود:

1. در حوزه میراث فرهنگی باید سازمان‌های مردم نهاد متخصص تربیت شوند.

2.  تفکر میراثی باید در تمام کشور و بین آحاد مردم نهادینه شود.

3. باید مفهوم واقعی میراث در زندگی روزمره تجلی یابد

4. انجمن‌ها می‌توانند در بحث توانمندسازی جوامع محلی رابط میراث فرهنگی با مردم باشند.

5. باید به شیوه‌ای حرکت کنیم که میراث فرهنگی کشورمان را به دنیا بشناسانیم.

6. ثبت آثار فرهنگی ایران در یونسکو باعث افتخار ملی می‌شود.

7.  باید هر چه سریع‌تر تشکل‌ها هم در بحث ثبت آثار چه در زمینه ملی چه بین المللی وارد شوند.

8. آرزوی من این است که انجمن‌های ایران به عنوان بازوی فنی و تخصصی در مجامع جهانی در کنار ما باشند.

در این نشست صمیمی و دو ساعته بخشی از زمان که به بیان دغدغه ها فعالان و نمایندگان انجمنهای میراث فرهنگی پرداخته شد .

علیرضا صادقی مدیر و نماینده انجمن دوستداران و حافظان خشت خام در فرصت کوتاهی که در اختیار داشت خطاب به معاون میراث فرهنگی کشور بیان داشت: خواسته و آرزوئی که می خواهم بیان کنم نه خواست شخصی و نه خواست دوستان حاضر در جلسه و دوستداران میراث فرهنگی کشور بلکه یک دغدغه جهانی ایرانیان می باشد.

باید بگویم آرزوی جهانی شدن بافت تاریخی یزد دارد تبدیل به آرزوی کهنه و قدیمی می شود و شاید کهنه شدن آن بعد از ثبت آثار جهانی در همه این سالها باعث فراموشی آن شده باشد.

ایشان افزود:  بافت ارزشمند و نمونه ملی و  تاریخی یزد به همت بی توجهی مسئولین استان و کشور از زیر زمین و آسمان و اگر به دریا هم متصل بود از دریا هم در تعرض قرار می گرفت و آیا بهتر آن نیست که شاهد عزم جدی میراث فرهنگی کشور برای الویت جهانی شدن بافت تاریخی یزد باشیم؟

علیرضا صادقی اضافه نمود: هرگز این انتظار را نداشتیم که محدودیتها مدیریت میراث فرهنگی استان یزد را به سمتی ببرد تا ثبت ملی یک اثر تاریخی در ابرکوه یزد (خانه شمس) توسط همکاران استانی و دفتر ثبت آثار معاونت حفظ و احیا را زیر سوال ببرد و فاقد ارزش ثبتی اعلام نماید و سیاست و حاشیه های غیر فرهنگی سایه سنگین بر هویت و اصالتهای تاریخی مردم یک سرزمین بیاندازد.

علویان صدر بیان داشت: مصاحبه مدیر میراث فرهنگی استان یزد صد درصد اشتباه و تذکر لازم به ایشان داده شده است همچنین در حالی که رئیس جمهور در نشست با استانداران بر حفاظت و صیانت از آثار و بناهای تاریخی تاکید نموده است در خصوص استاندار یزد و توجه و عملکرد ایشان در حوزه میراث فرهنگی گزارش تنظیم  و ارسال و در حال پیگری می باشد.

معاونت میراث فرهنگی کشور بیان داشت: همه اظهار نظر ها و رفتارهای ضد و نقیض مسئولین استان و مدیران شهر تاریخی یزد در خصوص بافت تاریخی آن توسط کارشناسان یونسکو رصد می شود و سخنان ضد و نقیض و رفتارهای متناقض ما را در ثبت جهانی بافت تاریخی یزد با همه ارزشهائی که بر آن واقفیم مردد نموده است .

و  باید در پایان اضافه کنم: این پرسش مهم و قدیمی را دوباره تکرار کنیم زمانی خواهد رسید استاندار محترم یزد و مسئولین استان و مدیران شهر یزد با تکیه بر ارزشهای بافت تاریخی و کاستن مشکلات گوناگون آن به یک برنامه مشخص و جامع و مدیریت واحد و همدل در بافت تاریخی یزد برسند؟ و مثل مسئولین استان گلستان و شهر گنبد کاووس مشکلات جهانی شدن یزد را به سمت صحیح هدایت نمایند یا باید مصاحبه افراد ناتوان در حل مشکلات را دوباره مطالعه کنیم که به فکر فقط حذف صورت مسئله هستند.

 گزارش از: علیرضا صادقی

اتفاق مهم دردفتر ثبت آثار میراث فرهنگی کشور را باید مهم دانسته و درست هدایت نمود.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------    گام رو به جلو میراث فرهنگی کشور برای کاستن  فاصله بی اعتمادی نسبت به انجمنهای دوستدار میراث فرهنگی کشور را کم خواهد نمود .

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

نوشته ای از: علیرضا صادقی

در حالی که به اعتقاد من سازمان میراث فرهنگی – صنایع دستی و گردشگری کشور و اداره های کل آن از جمله نهادهای هستند که نیازمند تعامل و همکاری انجمنهای مردمی جهت صیانت و دفاع از میراث فرهنگی- دیده بانی مشکلات و نارسائیها- فرهنگسازی و مشارکت مسئولانه مردم و مسئولین در حفظ- احیا و حیات میراث فرهنگی و ارائه راهکار و طرحهای پیشنهادی در حوزه میراث فرهنگی – صنایع دستی و گردشگری می باشند.

سالها در بخشهای کاملاً متغییر  که هدف- کارکرد و فعالیت آن در حوزه انجمنهای دوستداران میراث فرهنگی نه مشخص بوده و دائم در تغییرات نفرات گوناگون بوده هرکس می آمده دنبال صرفاً گزارش سازی بوده اینبار باید جدی گرفت که  اتفاق مهمی رخ داده است که باید به فال نیک گرفت.

 بخش اداره کل ثبت آثار در معاونت حفظ و احیا میراث فرهنگی کشور این بار نه در شعار و در گام اجرای رو به جلو به  مشارکت جدی و مسئولانه سازمانهای مردم نهاد در تهیه و تدوین پرونده های ثبتی اهمیت قائل شده نمایندگان انجمنها را در نشستها تخصصی شهر کرد و قشم محرم مباحث جدی خود دانسته است .

حضور و نقش آفرینی انجمنهای دوستدار میراث فرهنگی را در تهیه و تدوین پرونده ثبتی در حوزه میراث تاریخی – معنوی و طبیعی که موضوعی کاملاً تخصصی و حائز اهمیت می تواند زمینه ساز بروز خلاقیتها اعضا و توان علمی و تخصصی انجمنها دوستدار میراث فرهنگی را نشان بدهد هرچند پیمانکار شدن بر ماهیت غیر دولتی تاثیر گذار است ولی به نظر من می توان با حفظ شانیت غیر دولتی به عنوان حلقه واسط دولت و مردم به نقش آفرینی و تعامل سازنده و مناسب رسید.

ارائه و تدوین پروندها ثبتی توسط میراث فرهنگی استان یزد در همایش ملی ثبت آثار جالب و خاص بود.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------درخشش اداره کل میراث فرهنگی استان یزد و فضای جذاب ارائه و ثبت پرونده های ثبتی در چهارمین همایش شورای سیاست گذاری ثبت آثار منحصر و جالب بود. 
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 گزارش از: علیرضا صادقی

کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی – صنایع دستی و گردشگری استان یزد در حالی که در روز نخست همایش شورای سیاست گذاری ثبت آثار فرصت ارائه پرونده های ثبتی را به دلیل عدم حضور مدیرکل و معاونت حفظ و احیا پیدا نکرده بودند .

 

 اما باید به اعتماد به نفس کارشناسان این اداره کل در تهیه و تدوین مستند - کامل و بدون نقص پرونده های ثبتی که نشات گرفته از مدیریت صحیح- با دانش و تجربه اشاره نمود.

 پرونده های ثبتی آثار استان یزد توسط مهندس ذات ا.. نیکزاد معاون حفظ و احیا میراث فرهنگی استان و از اعضای اصلی کمیته تخصصی ثبت آثار ارائه شد و در حالی که پرونده های استان خوزستان به عنوان مثال بواسطه عدم اشرافیت کارشناسان و توانمندی در ارائه با توضیحات آقای مجتبی گهستونی سخنگو انجمن تاریانا همراه می شد ولی در هنگام ارائه توسط استان یزد کاملاً این موضوع به شکل دیگر ارائه و نیاز به توضیح مدیر انجمن دوستداران و حافظان خشت خام نبود.

 ارائه هر پرونده توسط ایشان بسیار کوتاه و حاوی نقطه نظرهای مورد نیاز اعضا شورای سیاست گذاری ثبت آثار بود که بعضاً لزوم ثبت آن بدون حتی یک سوال و ایراد مورد تائید اعضا شورای سیاست گذاری ثبت قرار می گرفت و در هنگام ثبت آثار استان یزد فضای شاد – جذاب و بسیار متفاوت بر سالن برگزاری چهارمین همایش شورای سیاست گذاری ثبت آثار حاکم می شد.

 استانهای یزد و اصفهان به نظر  اکثر اعضای شورای سیاست گذاری ثبت آثار – نمایندگان انجمن های حاضر در همایش و کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی استانها  به لحاظ تدوین کامل و مستند آثار ثبتی می توانند الگو ارزشمندی برای سایر استانها باشند.

 ثبت آثار تاریخی- طبیعی و فرهنگی استان یزد و دارا شدن شانیت ملی را به مدیریت و پرسنل تلاشگر اداره کل میراث فرهنگی – صنایع دستی و گردشگری استان یزد – مسئولین و مردم استان صمیمانه تبریک بگوئیم و دست در دست هم برای صیانت واحیا آثار دارای شان ملی بکوشیم.

آثار فاخری که از استان یزد شانیت ملی یافت عبارتند از: خانه ملک التجار یزد- خانه طیبی (هتل لب خندق )یزد- خانه حاجی بابائی زارچ- خانه مدرسی سریزد- قلعه دهشیر- مازاری مظلومی اردکان و دو اثر در زمینه میراث معنوی: احرامی بافی و مراسم سنگ زنی (جغجغه زنی) میبد همچنین  محورتاریخی و چند محوطه باستانی در فهرست آثار ملی ثبت شد.

 

حضور فعال انجمن دوستداران و حافظان خشت خام در همايش سراسري ثبت آثار کشور

در چهارمين همايش سراسري شوراي سياستگذاري ثبت آثار تاریخی، معنوی و طبیعی کشور که صبح روز دوشنبه چهارم دی ماه 1390 در قشم برگزار شد از مدیر عامل انجمن دوستداران و حافظان خشت خام دعوت به عمل آمد.

در این همایش ملی به همراه نمایندگان 9 تشکل دیگر به نام های انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان ، انجمن چهارسوق کویر اردکان، خانه فرهنگ جاودان از شیراز، کانون حافظان میراث فرهنگی شهر تهران، انجمن دوستداران میراث فرهنگی قزوین، کانون بارگاه مهر از اصفهان، انجمن ایلام شناسی و اسفندگان و... شاهد و ناظر بر روند ارائه پرونده های ثبتی بود.

در نخستین روز از این همایش چهار روزه که تا 8 دی ماه ادامه خواهد داشت ضمن دیدار جداگانه با «مسعود علويان صدر» معاون ميراث‌فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري کشور و «آتوسا مومنی» مدیر کل دفتر ثبت آثار سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري کشور به ارائه نقطه نظرات خود پرداختیم.

«علويان صدر» با اشاره به نقش مردم به عنوان محور اصلي ميراث فرهنگي گفت: ثبت ملی بنیادی ترین روش صیانت از میراث فرهنگی است که کمک می کند نادیده ها را ماندگار نماید.

 

وی در بخشی از این همایش خطاب به مدیران کل و معاونین این سازمان خواستار همکاری با انجمن های دوستدار میراث فرهنگی و یاری گرفتن و استفاده از این تشکل های مردم نهاد شد.

معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي،‌صنايع‌دستي و گردشگري ادامه داد: آنچه در اين نشست‌ها بايد به آن توجه و اهتمام بيشتري داده شود حضور و نقش مردم در ثبت آثار است چرا که وجود ميراث تاريخي مبين فرايند رشد و حفظ آن‌ها از سوي نسل‌هاي مختلف بوده است.

«علويان صدر» ثبت ميراث فرهنگي را بر پايه 4 اصل استوار دانست و افزود: ثبت ميراث به جاي مانده مستلزم ديد مناسب، انديشه صحيح ، برنامه‌ريزي و عملياتي کردن ارزش‌هاي محيطي، انساني و معنوي يک جامعه است که در اين همايش اين اصول چهارگانه متجلي خواهد شد.

گزارش از: مجتبی گهستونی- علیرضا صادقی 

آيين‌ها و مراسم شب چله (شب‌چله‌گي عروس، قاشق‌زني، شال‌انداختن، فال قوري)

در اكثر نقاط ايران ماه‌هاي دي و بهمن را به نام چله بزرگ و چله كوچك نام‌گذاري مي‌كنند، چله بزرگ از شب اول زمستان به مدت چهل شبانه‌روز و چله كوچك از دهم بهمن ماه به مدت بيست شبانه‌روز است. اين تقسيم‌بندي ميان كشاورزان، دامداران، خوش‌نشينان و ساير قشرهاي مختلف مردم رايج و مرسوم است و گاه‌شمار سال محسوب مي‌شود.

اولين شب زمستان كه با چله بزرگ شروع مي‌شود، به نام شب «چله čelle» يا همان يلدا yaldâ معروف است، زنان، دختران، مردان و جوانان از چند روز مانده به اين روز خود را آماده مي‌كنند تا مراسمي در خور توجه برگزار كنند، زيرا بر اين باور و عقيده‌اند كه در طولاني‌ترين شب سال بايستي از نيمه شب بيدار بود و نيز بايد از خوراكي‌هاي سرد و گرم استفاده كرد. از طرفي بر اين باورند در اين شب لحظه‌اي كه زمان دقيق آن معلوم نيست، تمام موجودات روي زمين به صورت سكون در مي‌آيند و در برابر پروردگار آفرينش سرتعظيم و سجود به جا مي‌آورند. اكثر ايرانيان بخصوص نواحي مركزي ايران، خراسان، كرمان، يزد، كاشان، اراك و... بر اين باورند اگر در اين لحظه سكون انسان آرزوي بكند حتماً برآورده خواهد شد.

در جاي جاي ايران زمين هر كس به فراخور حال خود و نيز به سبب محيط جغرافياي و كشت و زرع و باغداري خود مبادرت به تهيه تنقلات و خوردني‌هاي مختلف مي‌كنند. سعي مي‌كنند فقط از توليدات خود بهره‌ جويند اما در اين بين چند ميوه خاص و ويژه اين شب است كه در همه جاي ايران مرسوم است و آن هندوانه و انار است. پختن غذاهاي محلي نيز در مناطق مختلف ايران رايج و مرسوم است. آبگوشت در مركز ايران، ماهي‌پلو در شمال و جنوب ايران و غذاهاي مختلف در ديگر نواحي ايران طبخ و ميل مي‌شود.

مراسم و آيين‌هاي مختلف ديگري هم در مناطق مختلف ايران برگزار مي‌شود كه بعضيً خاص شب چله است و موارد زير از آن جمله است.

شب‌چله‌گي عروس
مي‌توان گفت در اكثر مناطق ايران براي نوعروسان و نيز دختراني كه هنوز عروسي نكرده‌اند ولي نامزد دارند، «شب چلگي» را از طرف خانواده داماد مي‌برند.

شب چله‌گي به فراخور و استطاعت مالي داماد تهيه مي‌گردد. تكه‌هاي پارچه رنگي، روغن گوسفندي، آرد، گوشت، هندوانه، انار، تنقلات و در حال حاضر نيز تكه‌ي طلا جز شب چله‌گي عروس است. ساعاتي قبل از شب چله توسط خواهر و برادر داماد و در مواردي اقوام نزديك داخل مجمعه مسين چيده مي‌شود و به خانه عروس مي‌برند. در بعضي نقاط ايران هنگام بردن شب چلگي عروس، تعدادي از اقوام داماد حضور پيدا مي‌كنند و يك نفر پيشاپيش فانوسي روشن به دست مي‌گيرد و روانه‌خانه عروس مي‌شوند.

در گذشته بعضي از افراد متمول يك رأس گوسفند، يك بار هيزم، و نيز تعدادي طبق‌هاي مختلف ميوه براي نوعروس خود مي‌برند. افرادي كه شب چلگي را براي نوعروسان مي‌برند از مادر عروس هدايايي همانند جوراب پشمي، دستمال ابريشمي و در مواردي چند عدد تخم‌مرغ به عنوان انعام دريافت مي‌كردند، شب چلگي عروس هم اكنون نيز در اكثر مناطق شهري و روستايي ايران رايج است.

قاشق‌زني

در بعضي نواحي مازندران و خراسان شب چله جوانان گرد هم مي‌آيند و هريك چادري بر سر انداخته و بصورت گروهي يا انفرادي به در خانه‌ها مي‌روند. آنها كاسه‌اي به همراه قاشق در دست دارند، با قاشق به در خانه يا كاسه مي‌كوبند تا به اين طريق صاحب خانه را از نيت خود آگاه نمايند، صاحب‌خانه كه از موضوع مطلع است سعي مي‌كند با نيت برآوردن آرزو، حاجتش، تخم‌مرغ، شيريني، تنقلات و گاهيً سكه‌اي پول بداخل كاسه آن فرد بيندازند. اين مراسم با شادي و شعف فراوان تا چند سالي پيش در بعضي نواحي روستايي خراسان و مازندران مرسوم بود و عيناً در شب عيد نوروز و نيز برگزار مي‌شد. مراسم قاشق‌زني طي چند سال اخير در بعضي نواحي روستايي خراسان برگزار مي‌شود.
شال انداختن، يكي ديگر از مراسم‌هاي ويژه شب چله در بعضي نواحي ايران، خراسان، فارس، مركزي، همدان و... شال‌انداختن است.

شال‌انداختن
توسط جوانان و بخصوص جواناني كه نامزد دارند صورت مي‌گيرد. چهارگوشه شالي را به همديگر گره مي‌زنند سپس آن را به يك سر طناب مي‌بندند، طناب را از سوراخ تعبيه هواي مساكن و يا صحن و ايوان و پنجره اتاق آويزان مي‌كنند و به نحوي صاحب‌خانه را مطلع مي‌كنند همانند با كوبيدن چند پا روي بام و يا ايجاد سُرفه‌ي عمدي، صاحب‌خانه به فراخور حال خود مقداري تنقلات، شيريني و.. در دستمال قرار مي‌دهد و آن را تكان مي‌دهد تا صاحب دستمال متوجه شود كه داخل آن شئي ريخته‌اند، گاهي صاحب‌خانه متوجه مي‌شود كه فردي كه شال انداخته داماد اوست در اين موقع سعي مي‌كند تنقلات بيشتر و يا سكه‌اي و نيز در مواردي يك جوراب پشمي بداخل شال بگذرد. مراسم در خانه‌هاي مختلف صورت مي‌گيرد و جوانان تنقلات را جمع‌آوري و تا مدتي از آنها استفاده مي‌كنند. مراسم شال‌اندازي علاوه بر شب چله در ايام نوروز، به خصوص شب عيد در اكثر نقاط ايران مرسوم بوده است و نيز چند سالي است رواج پيدا كرده است.

فال قوري
فال قوري در بعضي نواحي ايران همانند شمال خراسان، (درگز، كلات نادر و...) در شب چله خانواده‌ها فاميل در منزل يكي از بزرگان گردهم مي‌آمدند. و به صورت گروهي مبادرت به تهيه سمه‌نه samane (سمنو) مي‌كردند. بعد از پختن سمه‌نه بزرگترها و كوچكترها دور هم جمع مي‌شوند و يك عدد قوري روي سيني مي‌گذارند و هر يك از حاضرين نيتي مي‌كند و شيئ متفاوت از ديگري به داخل قوري مي‌اندازد.

بزرگ مجلس و يا هر كس ابيات و وردي بلد بود شروع به خواندن مي‌كرده در همين هنگام يك دختربچه دست بداخل قوري مي‌برد و شئي را بيرون مي‌آورد. آن فرد بيت خوانده شده را براي خود تعبير خوب و بد مي‌كرد و بر اين اساس آينده فرد را بازگو مي‌كردند. مراسم فال قوري هم اكنون نيز در نواحي شمال خراسان بين روستاييان رايج و مرسوم است. و سعي مي‌كنند بلندي شب چله را به گونه‌اي سپري ‌كنند.

تمام اين مراسم به همراه صرف تنقلات، قصه‌گويي، بازگويي سرگذشت خوب و شيرين افراد طي سال گذشته و يا سال‌هاي قبل بازي‌هاي محلي همانند گل يا پوچ، و... برگزار مي‌شود، ايرانيان سعي مي‌كنند با سرگرمي‌هاي مختلف تا پاسي از نيمه شب، بيدار باشند؛ زيرا معتقدند در اين شب لحظه‌اي وجود دارد كه اگر انسان بيدار باشد و آرزويي كند خداوند آن را برآورده مي‌سازد. اين باور نيز هنوز بين بسياري از بزرگان و ريش‌سفيدان خانواده‌ها در سراسر اين مرز و بوم وجود دارد.

مهمترين كاركرد اينگونه مراسم، رفع كدورت‌هاي گذشته، فائق آمدن بر مشكلات، همدلي بيشتر و نيز وفاق اجتماعي است كه ثمره و نتيجه آن باعث حفظ و تدوام خانواده، اشاعه و انتقال فرهنگي و نيز در نهايت حفظ سنن نياكان ما مي‌شود.
 
مقاله ای از: محمد مکاری

صبح امروز ؛ خانه تاریخی ابریشمی مورد حمله لودر افراد سودجو قرار گرفت

با اطلاع رسانی به موقع فعالان میراث فرهنگی، لودر تخریب کننده خانه ابریشمی توسط اداره میراث یزد توقیف شد.

به گزارش هنرنیوز، خانه تاریخی ابریشمی امروز صبح سه شنبه (29 آذر) مورد حمله لودر افراد سودجو قرار گرفت .

محسن حاج سعید یکی از فعالان میراث فرهنگی درباره ی این تخریب می‌گوید : «امروز صبح هنگامی که این خانه با لودر مورد تخریب قرار می گرفت، متعرضین، لودرها را به سازمان میراث فرهنگی منتسب کردند اما پیگیری‌ها نشان داد این ادعا صحت ندارد، بلکه این ملک توسط یکی از کارمندان اداره میراث خریداری شده و لودر هم به اداره‌ی میراث فرهنگی تعلق ندارد.»

به گفته دبيرشوراي تشکل هاي گردشگري استان يزد این فرد مدعی بود نیکزاد -معاون میراث فرهنگی یزد- در جریان روند کار قرار دارد اما آقای نیکزاد در پاسخ به چرایی صدور این مجوز پاسخ داده ما یک برگه به دلیل گرفتن حکم تفکیک از دادگاه به این شخص دادیم تا مجوزهای لازم را از شهرداری بگیرد ، و در صورت تایید نقشه از سوی اداره میراث، آنگاه تعیین ‌شود این کار به چه صورتی اجرایی شود، در صورتی که فرد مذکور هیچ کدام از این کارها را انجام نداده و بدون هماهنگی اقدام به تخریب نموده است.

به گفته حاج سعید خانه ابريشمي به عنوان يکی از خانه هاي ارزشمند دوره قاجار که با داشتن 2100 متر مربع مساحت با 10 قطعه 200 متری قطعه بندي شد تا به فروش برسد. اين خانه از اندک خانه‌های يزد محسوب می شود که دارای گودال باغچه بود که با تخريب و قطعه بندی آن شکايت ميراث فرهنگی هم به جايی نرسيد.

خانه ابریشمی قابل برگشت به شکل قبلی خودش نیست.ظاهراً قرار بوده قسمت‌های باقی مانده خانه به همان شکل مرمت شود و قسمت‌هایی که پنج سال پیش توسط لودر تخریب شده بود به شکلی ساخته شود، که شکل بنا به صورت تاریخی حفظ شود ، تا برای کسانی که به عنوان سودجو خانه های تاریخی را با نام بافت فرسوده تخریب می‌کنند، درس عبرتی باشد اما این اتفاق نیفتاد و همان افراد توانستند این خانه را با حکم دادگاه بافت فرسوده اعلام کنند.

ذات الله نیکزاد معاون میراث فرهنگی استان یزد درباره‌ی تخریب این خانه تاریخی توسط یکی از کارمندان میراث و اقدامات اداره میراث فرهنگی یزد می‌گوید: « ما صبح متوجه شدیم و سریعاً یگان حفاظت میراث جلوی کار را گرفت و لودر توقیف و به پارکینگ رفت.»

خانه سيد حسن سيد ابريشمي در خيابان قيام محله لب خندق واقع شده و به شماره 29446 مورخ 9/9/89 در فهرست آثار ملي کشور به ثبت رسيده است اما نیکزاد نظری متفاوت دارد و معتقد است این خانه ثبت ملی نشده و فقط دارای ارزش تاریخی بوده است..

شنیده ها حاکی از آن است که فرد مالک به عنوان کارمند اداره میراث، خانه‌های دارای مشکل میراثی را خریداری و تخریب می‌کند ، ظاهراً این فرد سابق بر این هم به اسم تعاونی مسکن کارمندان میراث فرهنگی دریکی از محله‌های تاریخی حاشیه سازی کرده و این دومین باری است که دست به چنین اقدامی می‌زند. اما اداره میراث یزد در این زمینه چه اقدامی انجام داده است ؟

به گفته نیکزاد خرید و فروش خانه تاریخی مشکل قانونی ندارد و ثبت ملی مانع این اقدام نمی شود ،در این امر مالک آزاد است اما اصل بر این است بنایی که دارای ارزش تاریخی – فرهنگی است ، ساخت و ساز و تغییرات در آن باید براساس ضوابط و مجوز میراث فرهنگی صورت بگیرد.

معاون میراث فرهنگی استان یزد هر گونه سوء استفاده از لباس و عنوان را چه در میراث چه در شهرداری یا هرجای دیگر غیرقانونی و قابل پیگرد می‌داند.

او ادعایی مبنی بر وجود مجوز از سوی اداره میراث را رد می‌کند و می افزاید: « مجوزی برای کارهای اجرایی در این مکان وجود ندارد.»

هر ساخت و سازی در محدوده بافت تاریخی لزوماً باید نخست مجوز سازمان میراث فرهنگی را دریافت نماید و در صورت کسب مجوز از میراث فرهنگی باید از شهرداری بافت تاریخی پروانه دریافت شود و شرط صدور پروانه، تصویب نقشه‌های ساخت و ساز از سوی میراث فرهنگی است و پس از آن قابلیت اجرایی پیدا خواهد کرد اما به گفته نیکزاد این فرد هیچ کدام از این کاره‌ها را انجام نداده است.

نیکزاد می‌گوید:« متاسفانه این خانه چندین سال قبل تخریب شد،ه بهترین حالت این بود که مورد مرمت و استفاده قرار می‌گرفت اما به صورت ملک مخروبه درآمده که چنین حالتی نا امنی محله را به دنبال دارد . در چنین حالتی یا باید این خانه‌ها به شکل نخستین خود بازگردند که در اکثر اوقات میسر نیست و یا این که در آنها ساخت و سازی صورت گیرد که متناسب بافت تاریخی و ساختار تاریخی آن باشد. »

مریم اطیابی

جلوي تخريب برق‌آساي خانه ابريشمي در يزد گرفته شد

مالک جديد خانه ابريشمي که به طور برق‌آسا با لودر اقدام به تخريب خانه ابريشمي کرده بود، مجبور به توقف کار خود شد. حضور ناگهاني يکي از دوستداران ميراث فرهنگي و در نهايت يگان پاسداران ميراث فرهنگي باعث شد تا تخريب برق‌آساي او متوقف شود. در حال حاضر لودر راهي پارکينگ شده‌است.

عکس ورود لودر به خانه ابريشمي

 
خبرگزاري ميراث فرهنگي ـ گروه ميراث فرهنگي ـ صبح امروز 29 آذرماه، مالک جديد خانه ابريشمي در يزد با اين بهانه که مجوز سازمان ميراث فرهنگي را دارد، با لودر اقدام به تخريب اين خانه تاريخي کرده بود که با حضور دوستداران ميراث فرهنگي و در نهايت يگان پاسداران ميراث فرهنگي يزد، فعاليت لودر متوقف و راهي پارکينگ شد.
 
به گزارش CHN خانه ابريشمي پيش از اين و 5 سال قبل هم مورد تعرض مالک قبلي واقع شد که بخشي از آن نيز مورد تخريب قرار گرفت. اما در همان زمان سازمان ميراث فرهنگي جلوي تخريب بيشتر خانه را گرفت و مالک را راهي دادگاه کرد.
 
«محسن حاجي‌سعيد»، فعال در حوزه ميراث فرهنگي و دبير انجمن راهنمايان گردشگري يزد درباره حادثه امروز 29 آذرماه در محل خانه ابريشمي به CHN گفت: «به طور گذري از محله‌اي که اين خانه در آن واقع شده عبور مي‌کردم که متوجه لودري شدم که وارد خانه شده است. وقتي علت ورود لودر را جويا شدم گفتند که سازمان ميراث فرهنگي مجوز داده است. با اين‌حال با مسئولان يگان پاسداران ميراث فرهنگي تماس گرفتم و متوجه شدم که چنين مجوزي داده نشده است.»
 
به گفته وي يگان پاسداران ميراث فرهنگي به سرعت خودشان را به خانه ابريشمي رساندند و نه تنها مانع تخريب شدند که لودر را نيز توقيف و روانه پارکينگ کردند.
 
حاجي سعيد درباره آنچه بر اين خانه گذشته مي‌گويد: «اين خانه 50 سال پيش مدرسه بود و بسياري از اهالي محله‌اي که در آن واقع شده از آن خاطره دارند. پس از انقلاب، جنگ‌زده‌هايي که به يزد آمده بودند ساکن اين خانه شدند و 5 سال قبل دوباره خانواده ابريشمي آن را تحويل گرفتند. سپس خانه به منظور ايجاد مرکز فرهنگي به شخص ديگري فروخته شد. اما آن شخص اقدام به تخريب خانه کرد که جلوي آن را گرفتند و شکايتي هم دراين‌باره صورت گرفت. حالا پس از 5 سال يک مالک ديگر دوباره سراغ اين خانه رفته‌اند تا تخريب‌اش کنند.»
 
به گفته وي به نظر مي‌رسد که مالک فعلي قصد اخذ مجوز از ميراث فرهنگي را داشته که منوط به مجوز شهرداري و ارائه نقشه بوده است.
 
خانه‌ ابريشمي از خانه‌هاي دوره قاجار محسوب مي‌شود. اين خانه با 2100 متر مربع متراژ يکي از خانه‌هاي شاخص محله‌اي است که در آن قرار دارد.
 
اين خانه روزگاري با داشتن گودال باغچه و اندروني و بيروني يکي از معماري‌هاي شاخص دوره قاجار در يزد محسوب مي‌شده که اکنون به خرابه تبديل شده‌است. 

بادگيرها :باشد كه نباشيم و بدانند كه بوديم

روزگاري نه چندان كهن وقتي بر بلنداي قريه اي به قدمت تاريخ قرار مي گرفتي چشم اندازي متفاوت از تمام شهرها چشم را به خود خيره مي كرد . استوانه هايي قد و نيم قد ، كوتاه و بلند خودنمايي مي كردند و به جزء از زيبايي هاي قابل وصفش نام خود را به عنوان يكي از لقاب اولين شهر خشت خام جهان در دل مردم به يادگار گذاشتند .

روزگاري بادگيرها نه فقط باد داشتند بلكه هم نان داشتند و هم آب

از سوي ديگر نشان قدرت و شهرت و منزلت صاحب خانه

باورق خوردن روزگار و صنعتي شدن و هم چشم بازي از فرهنگ برهنه غرب

خيلي از بادگيرها مُرده اند و تعدادي ديگر درحال مرگ . در گوشه و كنار شهر هم بساز و بفروش هايي كه انتظار از نفس افتادن آن ها را مي كشند.

روزي و روزگاري خواهد رسيد كه فقط نامشان هست ولي اثري از آثارشان نيست

اگر سر صحبت با باد، گيرها بنشينيم

تنها چيزي كه مي شنويم :

بوديم و كس پاس نمي داشت كه هستيم

باشد كه نباشيم و بدانند كه بوديم

عدم توجه متوليان و مسئولين حفظ و احيايي اين ميراث كهن ماندگار روزي خواهد رسيد كه مرگ آن ها را جشن بگيرند و به جاي آن كولرهاي گازي و آبي جا خوش كنند

مسئولين محترم و متوليان اين عرصه چه حرف هايي براي گفتن دارند؟!!

سيد احمد سيد علي زاده

درباره ترک امیرچخماق

ترک‌خوردن ارگ شیراز، تخت جمشید، دیوار موزه آذربایجان، سی‌وسه پل و پل تاریخی زمان‌خان کم بود، حالا دیواره پشتی مجموعه امیرچخماق یزد هم با ترکی ژرف، نگرانی دوستداران میراث فرهنگی را دو چندان کرده است.

به گزارش قانون، این مجموعه باارزش که نقطه تلاقی خیابان‌های اصلی شهر و یکی از پربازدیدترین آثار تاریخی یزد به شمار می‌رود، شامل: مسجد، تکیه، بقعه ستی فاطمه، بازارچه حاجی قنبر، آب انبار ستی فاطمه، نخل و آب انبار تکیه امیر چخماق است.

این مجموعه از آثار قرن نهم هجری است که امیر جلال‌الدین چخماق از سرداران و امرای شاهرخ تیموری، هنگامی که به حکومت یزد رسید با همکاری همسر خود ستی فاطمه خاتون برای آبادانی، شهر آن را بنیان نهاد.

ترک‌های موجود در این بنا که از نمای پشت یعنی از خیابان سلمان به طور واضح قابل مشاهده است، به قدری عمیق است که از فروپاشی تکیه امیرچخماق در آینده‌ای نه‌چندان دور در صورت عدم مرمت مناسب خبر می‌دهد.

البته آنگونه که روایت می‌شود حدود 60 سال پیش، در هنگام ایجاد خیابان قیام و میدان امیرچخماق، ترکی نسبتا بزرگ در سمت چپ میدان به صورت شیب از سوی مناره چپ به سمت غرفه‌ها ایجاد شد که در دوره‌های مختلف با ایجاد غلاف و شانه و راهکار دیگر از تخریب بنا آن جلوگیری گردید.

بنا به گفته فعالان حوزه میراث فرهنگی، در چند سال اخیر احداث کنارگذر، ایوان‌های جدید در این میدان تاریخی و از همه مهم‌تر عبور روزانه صدها وسایل نقلیه سبک وسنگین از کنار این بنای عظیم تاریخی، احتمال افزایش فاصله بین این ترک را بسیار بیشتر کرده است.

این نگرانی‌ها زمانی بیشتر می‌شود که بنا به گفته منابع محلی اخیرا یک شرکت خصوصی، در حال ساخت یک مجتمع تجاری در همجواری حریم این مجموعه تاریخی است. کارشناسان میراث فرهنگی معتقدند با اتمام ساخت این مجتمع تجاری نه تنها حریم امیرچخماق مخدوش خواهد شد، بلکه این اقدام حتی باعث می‌شود که رفت‌وآمدهای وسایل نقلیه شدت بیشتری به خود بگیرد و لرزه‌های آن هم روند ایجاد و تمیق ترک‌ها را بیشتر کند.

برخی از کارشناسان با اعلام خطر در این خصوص تاکید کرده‌اند که در صورت افزایش فاصله ترک‌ها در این مجموعه تاریخی، تنها راه باقی مانده تخریب قسمتی از بنا و تزریق بتن خواهد بود.

البته آنچه گفته شد تنها بخش کوچکی از مصائب مجموعه تاریخی امیرچخماق است. یکی دیگر از مشکلات که به نوعی جلوه بصری این بنا را مخدوش کرده، نصب میله بلند و سفیدرنگ دوربین شورای تامین شهرستان یزد در آنجاست که این میله در وسط میدان و بدون در نظرگرفتن حریم و منظره این مجموعه تاریخی قرار گرفته است. بنا به گفته ساکنان مناطق اطراف این بنای تاریخی، میله مورد نظر حدود 10 روز قبل از تعطیلات نوروزی سال گذشته در وسط میدان امیرچخماق یزد و بدون توجه به حریم بصری این مجموعه تاریخی نصب شد. فضای نامناسب زیر بازارچه و وجود جگرکی‌ها، بازی فوتبال کودکان در کنار بنا و بسیاری مشکلات اساسی دیگر، همه و همه دست به دست هم داده که این بنای تاریخی را از نمای نزدیک به منظره نه چندان زیبایی برای گردشگران تبدیل کند.

گفتنی است مجموعه تاریخی امیرچخماق در سال 1330 هجری شمسی و با شماره 383 و مسجد امیر چخماق در سال 1341 با شماره مستقل 247 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌اند. همچنین این بناها و دیگر الحاقات به عنوان مجموعه امیرچخماق نیز با شماره 2416 به ثبت ملی رسیده‌است.

اطلاع رسانی در سازمان میراث فرهنگی یزد به کجا می رود؟!

اطلاع رسانی در دنیای امروز به یکی از ضروریات روزمره جامعه تبدیل شده است. برای انجام بهتر این امر و ارائه جدیدترین اطلاعات، ادارات و سازمانهای مختلف بخشی را در چارت سازمانی خود به روابط عمومی و اطلاع رسانی اختصاص داده اند. معمولاً وظیفه این بخش ارائه تازه ترین اطلاعات و البته کامل ترین اطلاعات رسمی است؛ اطلاعاتی که یا روی خروجی وب سایت آن سازمان (البته در صورت داشتن!) قرار می گیرد و یا در اختیار اصحاب رسانه و جرائد قرار می گیرد. امروزه عرصه میراث فرهنگی و گردشگری علی رغم همه ضعف ها و نقص ها، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. متاسفانه یا خوشبختانه در این زمان تحولات و اتفاقات در حوزه میراث فرهنگی روزانه رصد می شود و وقایع تازه ای اتفاق می افتد. از آنجا که این حوزه را بر اساس ماهیت آن یعنی میراث مشترک بودن آن، نمی توان در انحصار سازمان و ارگان خاصی دانست، به محض وقوع اتفاق خاصی در این حوزه به ویژه تخریب ها، علاقمندان و دوستداران میراث فرهنگی جهت دادن اخطار و همچنین اطلاع رسانی، با تهیه گزارش هایی متنی و یا تصویری به انعکاس آن می پردازند. این فعالیت غیررسمی اطلاع رسانی غالباً از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری که متولی رسمی امورات میراث فرهنگی و گردشگری است، مورد توجه و حساسیت قرار دارد و بعد از آن تازه این سازمان به فکر اطلاع رسانی صحیح و درست درباره اتفاق رخ داده می پردازد.

مسلماً این اطلاع رسانی با این وضعیت متناسب با نیازهای جامعه نبوده و صرفاً رفع مسولیت محسوب می گردد! به عنوان مثال در یک نمونه خبرگزاری "میراث آریا" که خبرگزاری رسمی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری محسوب می شود و به انعکاس آخرین فعالیت های ادارت میراث فرهنگی کشور می پردازد، در دو روز پیاپی در روزهای شنبه و یکشنبه 26 و 27 آذرماه 1390 به ارائه دو خبر پیرامون میراث فرهنگی اردکان پرداخت. متن این دو خبر را با هم مرور می کنیم:

ارسال خبر: 26 آذر 1390 (11:50)

نخستين مسجد شهرستان اردکان مرمت شد

مسجد «زردک» قديمي‌ترين مسجد تاريخي شهرستان اردکان با قدمتي بالغ بر 10 قرن مرمت شد.
به گزارش ميراث‌آريا(chtn) به همت اداره ميراث‌فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري استان يزد، مسجد تاريخي «زردک» اردکان که به «گنج گلين» معروف بوده و در قرن پنجم هجري ساخته شده است، مرمت و بازسازي شد.
براساس اين گزارش، اين بنا که به عنوان نخستين مسجد اردکان شناخته مي‌شود، به سبک بسيارساده ولي با گچ‌بري‌هاي منحصر به فردي ساخته شده است که از ويژگي‌هاي آن مي‌توان به گچ‌بري‌هاي محراب و ‏‏گنبد آن اشاره کرد.
ابن گزارش مي‌افزايد، مسجد تاريخي «زردک» که برروي ستون‌هايي به عرض 5/1 متربنا شده است، طي چندسال اخير دچار آسيب ديدگي شده بود که با اجراي جان پناه، کاهگل ديوار و ديوارچيني توسط استادکاران برجسته منطقه مرمت شد.
گفتني است، مسجد زردک از آنجايي به «گنج گلين» معروف است که در طول 10 قرن در برابر حوادث طبيعي مقاومت کرده و گنبد زيباي آن سالم مانده است.

 

ارسال خبر : 27 آذر 1390  (10:13)

مسجد آرد و خرماي اردکان مرمت شد

مسجد «آرد و خرما» از آثار ارزشمند به جاي مانده از دوره قاجار در شهرستان اردکان مرمت شد.
به گزارش ميراث‌آريا(chtn) به همت اداره ‌کل ميراث‌فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري استان يزد، مسجد آرد و خرما، يکي از بناهاي تاريخي شهرستان اردکان که طي چند سال گذشته دچار آسيب شده بود، مرمت و بازسازي شد.
اين گزارش مي‌افزايد: از ويژگي‌هاي اين مسجد مي‌توان به سادگي معماري و تزيينات آن اشاره کرد. يک‌چهارم از فضاي اين مسجد به نشيمنگاه، بخش سردر و ورودي اختصاص دارد.
بر اساس اين گزارش، مسجد آرد و خرما با اقداماتي نظير عمليات احياي ستون غربي، ديوارچيني حياط، پرچيني ديوار فرسوده و تراشيدن ديوار بيروني توسط استادکاران برجسته مرمت شد.
گفتني است، اين مسجد در جهت غربي ـ شرقي ساخته شده است و يک بادگير کوچک در آن به چشم مي‌خورد.

اما چند نکته پیرامون این دو خبر:

·         - مرمتهای انجام شده مربوط به چند ماه پیش است که بعد از این مدت زمانی تازه به عنوان تازه ترین اتفاقات ارائه می گردد؛

·        - در این خبر که بسیار مختصر می باشد درباره مرمت ها صرفاً به چند کلمه بسنده شده که مثلاً " با اقداماتي نظير عمليات احياي ستون غربي، ديوارچيني حياط، پرچيني ديوار فرسوده و تراشيدن ديوار بيروني توسط استادکاران برجسته مرمت شد". نه تصویری، نه برآورد هزینه ای، نه مدت زمان فعالیتی و نه هیچ چیز دیگر...!

·        - ارائه این اخبار در حالی صورت می گیرد که هم اکنون دهها پروژه نسبتاً قابل توجه در حوزه میراث فرهنگی اردکان در حال انجام شدن است که اشاره ای به آنها نمی شود و احتمالاً چند ماه آینده ارائه خواهد شد!

·         - سازمان میراث یزد، نمایندگی های این سازمان در شهرستانها را از دادن اطلاعات و ارائه اخبار به صورت مستقل منع کرده و همه اخبار باید از سوی روابط عمومی سازمان یزد ارائه شود که در طی این فرایند بسیاری از اخبار ناقص و گنگ و مبهم و بعضاً اشتباه ارائه می شود. به عنوان مثال: در خبری که مربوط به اسفندماه سال گذشته است و به مرمت خانه تقدیری اردکان اشاره دارد، دو نکته قابل تامل وجود دارد: نخست اینکه مرمت این خانه هم چندین ماه قبل از ارائه خبر آن صورت گرفته بود و دوم اینکه در این خبر به قرار گیری این خانه در محله "درب قلعه" اردکان اشاره دارد در حالیکه اساساً در اردکان چنین محله ای وجود ندارد!!

خلاصه مطلب اینکه با اینگونه اطلاع رسانی که مشتی نمونه خربار آن را نشان دادیم، سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری استان علی رغم فعالیت های بعضاً قابل تقدیر، در حوزه اطلاع رسانی (حداقل در مورد شهرستان اردکان) به شدت ضعیف عمل می کند. به امید اصلاح این ضعف...

رضا ملاحسینی اردکانی

 

تقدس و هنر در يزد

شهريزد در دوره‌هاي مختلف تاريخي، سرزميني‌‌با قداست و باورهاي‌مذهبي بوده و اين نكته را مي‌توان حتي در نام آنجا به وضوح ديد، چرا كه يزد به معناي ستايش و با ايزد هم ريشه است. ويژگي‌هاي مذهبي يزد پس از ورود اسلام به ايران نيز ادامه يافت و سبب شد آثار معماري، مساجد و كتيبه‌هاي فراواني توسط مسلمانان هنرمند در آنجا شكل بگيرد.

قدمگاه فراشا

يكي از نقاط مهم براي جذب گردشگر در استان يزد، روستايي است به نام اسلاميه كه در قديم به آن فراشا مي‌‌گفتند. براي رسيدن به اين روستاي زيبا و خوش آب و هوا كه از توابع شهرستان تفت است بايد در جهت جنوب غربي از شهر يزد به اندازه 30 كيلومتر دور شويد، آنجا به كوه پرصلابتي مي‌رسيد به نام كوه عقاب كه بسيار مشهور است و حكايت‌هاي زيادي دارد. وقتي به اين كوه نگاه مي‌كنيد درست مثل عقابي است كه نشسته و تيزبينانه از آبادي‌هاي اطرافش مراقبت مي‌كند. مجاور و در پناه اين عقاب، روستاي اسلاميه قرن‌هاست كه آرميده و آماده ميزباني شماست. در اين روستا به طور كلي 2 حسينيه و 2 مسجد زيبا وجود دارد كه در اين ميان زيارتگاه يا بقعه قدمگاه از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. دروازه، بافت تاريخي مرمت شده، معابر و پله‌هايي كه كوچه‌ها را به هم مرتبط مي‌كند، آسياب‌هاي آبي، برج زيباي چيل و به طور كلي بافت تاريخي روستا شايد نخستين چيزهايي باشند كه نظرتان را جلب مي‌كنند، اما اهالي اغلب مي‌دانند كه شما براي ديدن قدمگاه به روستايشان رفته‌ايد و به خوبي راهنمايي‌تان مي‌كنند. با ورود به اين زيارتگاه، كتيبه‌اي را مي‌بينيد كه تاريخ 512 هجري قمري يعني زمان بناي بقعه را نشان مي‌دهد و با استناد به آن، قدمت آنجا به هزار سال پيش بازمي‌گردد. در حاشيه اول اين سنگ، آيه‌اي از سوره‌هاي مائده و شوري به خط كوفي نوشته شده، در حاشيه دوم با خط رقاع، عبارت صلوات، در حاشيه سوم آيه‌23 سوره احزاب به خط كوفي، در حاشيه چهارم جملات «لا‌اله‌الا‌الله محمدا رسول‌الله» به خط ثلث نوشته شده و در حاشيه پنجم جمله «عليا ولي الله» اضافه شده است و به همين منوال در حاشيه‌هاي بعدي، آيات ديگري از قرآن كريم نقش شده كه اين حاشيه‌هاي متعدد با خطوط زيبا اين كتيبه را به يكي از كتيبه‌هاي منحصر به فرد دوره اسلامي مبدل كرده، تا آنجا كه سارقان چندي پيش آن را از زيارتگاه ربودند، اما خوشبختانه توسط ماموران دستگير و كتيبه به محل اصلي خود بازگردانده شد.

در بالاي محراب نيز كتيبه‌اي به خط زيباي كوفي نقش بسته كه مربوط به قرن هشتم هجري است و قسمتي از آيه 78 سوره آل‌عمران روي آن نقش بسته. وقتي نگاهتان را به سمت گنبد زيارتگاه سوق مي‌دهيد در بخش داخلي ساقه گنبد مي‌توانيد قسمتي از سوره فتح را بخوانيد كه بر زمينه گچي نگاشته شده است.

اين زيارتگاه دومين قدمگاه معتبر براساس اسناد و شواهد تاريخي است كه به امام رضا‌(ع) نسبت داده مي‌شود و به دستور يكي از فرمانروايان آل كاكويه‌ (ديلمي) به نام گرشاسب بن علي بن فرامرز ساخته شده است.

مقابر توران‌پشت

توران‌پشت روستاي ديگري است از توابع تفت كه در حاشيه جنوبي كوه‌هاي شيركوه يزد واقع شده و روي مرتفع‌ترين نقطه آن دو بقعه زيبا و بلند ديده مي‌شود‌ كه معماري آنها شباهت زيادي به بناهاي دوره سلجوقي دارد. يكي از اين دو بقعه مربوط به شخصي است كه اهالي‌ او را شيخ جنون مي‌نامند و منظورشان جنيد بغدادي است. به اعتقاد آنان او كه از ياران امام جعفر صادق‌(ع) بود براي اين كه از ظلم بني‌عباس در امان باشد بغداد را ترك كرد و راهي ايران شد و در روستاي توران‌پشت، سكونت گزيد. مردم اين روستا همنشيني با اين شيخ بزرگ را موهبتي الهي مي‌دانستند و پس از مرگ برايش مقبره‌اي بنا كردند كه زيارتگاهشان شد. برخي از پژوهشگران معتقدند كه اين مقبره مربوط به اميرِ توران‌پشت است كه سال 543 هجري قمري فوت كرده است.

يكي از زيبايي‌هاي اين آرامگاه، گنبدي است هشت‌ضلعي و ساخته شده از سنگ‌هاي ساده با سبك معماري عهد سلجوقي. وقتي اين گنبد را از داخل آرامگاه نگاه كنيد درون گنبد، كتيبه‌هايي به رنگ آبي روي صفحه گچي مي‌بينيد كه سمت چپ در ورودي قرار گرفته‌اند. كتيبه‌هاي اين بنا بسيار زيبا و ارزشمند هستند به همين علت يكي از آنها سال 1315 به موزه ملي ايران منتقل شد.

در نزديكي مقبره جنيد بقعه ديگري بنا شده كه از نظر معماري و ساختار هشت‌ضلعي‌شان بسيار به هم شبيه هستند. اين بنا را چهل دختران مي‌نامند. تاريخ دقيق ساخت آن مشخص نيست، اما داستاني كه درباره آن نقل مي‌كنند جالب و شنيدني است. مردم توران‌پشت مي‌گويند ساليان دور در روز سيزدهم‌نوروز كه همه اهالي مشغول جشن و شادي بودند، 40‌نفر از دختران روستا در حال گردش و بازي در اطراف دِه بودند كه گروهي از اشرار به آنها حمله مي‌كنند. دختران كه مجال فرار نداشتند و خود را درمانده مي‌بينند، يك صدا از حضرت ابوالفضل(ع) ياري مي‌خواهند. در همين هنگام سواري سبزپوش به ياريشان مي‌آيد و با شمشير خود زمين را مي‌شكافد تا دختران در آنجا پناه بگيرند. اين دختران هرگز به روستا بازنگشتند و اهالي بر اين باور بودند كه آنها با اين معجزه از شر ظالمان نجات يافته‌اند. به همين علت به ياد آنها در جايي كه مدفون شده بودند و تكه‌هايي از چادر و لباس‌هايشان باقي مانده بود بناي يادبودي ساختند كه زيارتگاه زنان روستا شد.

در قسمت شرقي روستاي توران‌پشت دو آرامگاه ديگر نيز به نام‌هاي مقبره سيدگلسرخ و مقبره پيرمراد ساخته شده كه به گفته مردم روستا هر دو آنها از ياران و نزديكان امام حسين(ع) بوده‌اند. آنها از عزيمت لشكري از دشمنان آن امام كه قصد داشتند به كربلا بروند و در حال عبور از اين منطقه بودند جلوگيري مي‌كنند و در اين راه به شهادت مي‌رسند. اهميت اين مقابر براي اهالي روستا كمتر از قدمگاه امام رضا(ع) نيست.

دژ توران‌پشت با دروازه سنگي

از مقابر و قدمگاه كه بگذريد به كوچه‌هاي پيچ‌در‌پيچ و باريك روستا مي‌رسيد و در انتهاي يكي از همين كوچه‌ها قلعه‌اي باشكوه از سنگ و خشت را خواهيد ديد كه روي تپه‌اي بلند خودنمايي مي‌كند. مي‌توان گفت مهم‌ترين دليلي كه گردشگران سراغ اين دژ مي‌روند دروازه سنگي آن است. اين دروازه كه از سنگِ يك تكه بزرگي ساخته شده پاشنه گرد عظيمي دارد كه براحتي نمي‌توان آن را حركت داد و چگونگي ساخت و نصب آن در زماني كه ابزار پيشرفته امروزي وجود نداشته، مايه شگفتي بازديدكنندگان است، اما دشواري باز و بسته كردن اين در و موقعيت آن روي يك تپه بلند آنجا را به محلي امن براي اهالي تبديل مي‌كرد كه هنگام هجوم دشمنان به راحتي در آنجا پناه مي‌گرفتند و مي‌توانستند مدت زمان زيادي را در قلعه سپري كنند. داخل قلعه اتاق‌هاي كوچكي ساخته شده كه برخي از آنها محل نگهداري آذوقه‌، دام و... براي اقامت اهالي در نظر گرفته شده‌اند. بناي اصلي دژ توران‌پشت به قرن‌ها پيش از اسلام بازمي‌گردد، اما در دوره‌هاي مختلف مورد استفاده قرار مي‌گرفته و امروزه نيز مي‌تواند در كنار ديگر آثار تاريخي توران‌پشت و تفت، اين منطقه را به يكي از اصلي‌ترين قطب‌هاي گردشگري استان يزد مبدل كند.

قدمگاه امام رضاع در توران‌پشت

اهالي روستاي توران پشت نيز مانند ديگر مردمان استان يزد ارادت خاصي به ائمه و معصومين بويژه امام هشتم شيعيان دارند. بيشتر كساني كه در تفت و توابع آن زندگي مي‌كنند متفق‌‌القول‌اند كه امام رضا(ع) زماني كه در ايران بودند از يزد، بويژه منطقه تفت عبور كرده‌اند و به شهادت كساني كه ايشان را ديده‌اند در همان محلي كه ايشان ديده شده‌اند، قدمگاهي ساخته و آن را عزيز و محترم مي‌شمارند. از آن جمله مي‌توان به قدمگاه توران‌پشت اشاره كرد كه بنايي است شبيه به يك مسجد تاريخي و به روايت اهالي، به آن دليل ساخته شده است كه يكي از زنان روستا در اواخر قرن دوم هجري امام رضا(ع) را هنگام عزيمت به شهر توس در همين محلي كه زيارتگاه بنا شده است، به طور معجزه‌آسايي ملاقات مي‌كند و وقتي شرح اين ديدار را براي همولايتي‌هايش مي‌گويد همگي تصميم مي‌گيرند دور تا دور آنجا را كه متبرك شده بود ديوار بكشند و برايش بنايي مزين بسازند. اين زيارتگاه درست وسط روستا قرار دارد. در محراب اين قدمگاه سنگ‌مرمر خوش‌تراشي نصب شده كه روي آن علاوه بر نقش‌هايي از درخت سرو و قنديل‌هاي آويخته، اين عبارت حك شده است: «وقف كرد حيدر عليشاه اصفهاني» در اطراف اين نقوش نام 12 امام به خط نسخ نگاشته شده و يكي از نمونه‌هاي زيباي اين خط روي سنگ به شمار مي‌رود.

منبع: چمدان ضمیمه جام جم ۲۲/۹/۹۰ مطلب از: بانو سيمين‌دخت گودرزي

هیئت امناء خانه و مرکز ادبی فرهنگی فرخی یزدی در شهر خشتی جهان تشکیل جلسه داد .

با حضور آقای رضا سخندان اهدا کننده خانه فرخی یزدی به اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری در شهر یزد و تشکیل دو جلسه در کتابخانه وزیری یزد و دفتر مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری یزد رسماَ پیگیری تاسیس خانه و مرکز ادبی فرهنگی فرخی یزدی مورد تاکید و پپگیری قرار گرفت.

در این جلسه ها ضمن تقدیر و تشکر از آقای سخندان  بواسطه اقدام ارزشمندشان مبنی بر اهدا خانه فرخی  و اهتمام و تلاش ایشان جهت حفظ و احیاء مجدد این بنای ارزشمند تاریخی بر احیا و  بازسازی هر چی سریعتر آن توسط  اداره کل و میراث فرهنگی – صنایع دستی و گردشگری استان یزد و بهره برداری فرهنگی – ادبی و آموزشی از این یادگار ماندگار یکی از مفاخر به نام یزد تاکید شد .

اعضای هیئت امنا خانه و مرکز ادبی فرخی یزدی با حضور آقایان: رضا سخندان- حسین مسرت- عبدالعظیم پویا- بهرام رضائی (مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری یزد)- علیرضا صادقی و سید محسن حاجی سعید  با تشکیل جلسه ابتدائی در محل کتابخانه وزیری و دومین جلسه رسمی  در محل دفتر مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد فعالیت رسمی هیئت امنا و پیگیری سریع راه اندازی خانه و مرکز فرهنگی ادبی فرخی یزدی را اعلام  و تاکید نمودند.

هیئت امناء مرکز فرهنگی ادبی فرخی یزدی آمادگی دریافت نقطه نظرها  پیشنهادها  صاحبنظران – دوستداران و علاقمندان فرخی یزدی  را دارد .

لزوم احيا خانه فرخي يزدي و ايجاد موزه و مركز فرهنگي ادبي فرخي يزدي

 3 سالي هست كه به پيشنهاد يكي از دلسوزان فرهنگي استان يزد (آقاي حسين مسرت) خانه فرخي يزدي توسط آقاي رضا سخندان با هدف حفظ و تبديل  به موزه و مركز فرهنگي ادبي فرخي يزدي  به نام اداره كل ميراث-  صنايع دستي و گردشگري استان يزد شده است.

 

در زمانه اي قرار داريم كه ميراث فرهنگي كه بايد نماد فرهنگ و فرهنگ باوري باشد به حاشيه و بيراهه برده شده و شبه مديراني نامتعارف اقدام كارشناسان و معاون هنوز در قيد حيات خود را در اداره كل و كارشناسان معاونت حفظ واحيا ميراث فرهنگي كشور زير سوال مي برند و بناي ثبت ملي و تخريب شده (خانه شمس در ابركوه) را فاقد ارزش مي دانند و فرهنگ و ميراث قرباني سياست مي شود و مردم ناآگاه پنداشته مي شوند و در مصاحبه ها به در و ديوار خود را براي توجيه و تائيد و حمايت از تخريب و مخرب مي زنند.

 

 آيا واژه ها و مفاهيمي مثل سپاسگزاري از مرداني كه جهت حفظ و احيا بناي خود را از روزي اعتماد به نام دولت مي كنند، مديران و اداره هاي ما آشنا هستند ؟!

 

فرخي يزدي شاعر نامدار شهركويري يزد براي مديران مامور از شمال در يزد شناخته شده هستند يا بايد بيوگرافي منتشر سازيم؟! يا افسوس فقر مطالعه و آگاهي بايد خورده شود؟!.

 

خانه فرخي يزدي شاعر نامدار يزدي مي تواند با كمي ذوق - سليقه - هنر و علاقه مندي اونهم بصورت غير دولتي با پشتيباني سخت افرازي دولتمردان مي تواند مركزي  جهت شناخت نامداران ادب و فرهنگي پارسي شود.

 

مكاتبه ها و پيگيري هاي انجمن دوستداران و حافظان خشت خام  از اداره كل ميراث فرهنگي – صنايع دستي و گردشگري استان يزد جهت حمايت و همكاري جهت راه اندازي موزه و مركز فرهنگي ادبي فرخي يزدي تاكنون منجر به نتيجه نشده و اين اداره كل علي رغم  حمايت صرفاً  لفظي و پيشنهاد مكتوب آن اداره كل هيچگونه اقدام اجرائي و مناسب حمايتي در اين خصوص نداشته است!.

 

به ياد داشته باشيم ميراث فرهنگي حفظ و انتقال باورهاي ماندگار ديارمان است  و مردمان شهر يزد  تشنه وجود ايجاد و  توسعه مراكز فرهنگي و ادبي به نام ماندگار مفاخر و انديشمندان ديارشان هستند و مردم هزاره كنوني دوستدار برگشت به هويت و اصالت هاي تاريخي و فرهنگي خود مي باشند٬  لطفاً فرهنگ و ميراث را سياسي نكنيد و به جاي شعار كمي فكر كنيد.

  عليرضا صادقي –  فعال و دوستدار ميراث فرهنگي

تخریب و سرقت کتیبه کاروانسرای قلعه خرگوشی اردکان

 چهارشنبه گذشته تعدادی از افراد سودجو با تخریب کتیبه سردر کاروانسرای قلعه خرگوشی اردکان که به خط خطاط مشهور عصر صفوی استاد علی رضا عباسی است، صدمه ای دیگر بر پیکر صد چاک میراث فرهنگی وارد کردند. بر اساس پیگیری های به عمل آمده تعدادی از سودجویان عصر چهارشنبه دوم آذرماه با استفاده از موقعیت قرارگیری کاروانسرا و دورافتاده بودن آن، طمع برداشتن و فروش کتیبه طویل این بنا را داشتند که طی آن تعداد 5 قطعه از قطعات میانی این کتیبه 15 قطعه ای را از جای کنده و به دیواره اطراف آن نیز آسیب وارد نمودند.

این کتیبه، روی پانزده قطعه سنگ یشم سبز رنگ به طول هشت متر و عرض شصت سانتی متر و در سه ضلع مدخل نصب شده است و عبارت منقور بر آن بدین شرح است : « امر فرمودند بانشاء این رباط بندگان نواب کامیاب کلب آستانه حضرت امیرالمومنین علی بن ابی طالب علیه السلام عباس الحسینی الموسوی الصفوی بهادر خان خلد الله ملکه ، و ثواب آن به روح جد بزرگوار خود پادشاه غفران پناه فردوس بارگاه شاه طهماسب انار الله برهانه هبه فرمودند . کتبه علی رضا عباسی ،1023 . »

خوشبختانه این بار از روی اتفاق و خوش شانسی گشت محیط زیست نسبت به این افراد مشکوک شده و با همکاری نیروی انتظامی، این افراد در همان شب دستگیر و پنج قطعه کنده شده کتیبه نیز ضبط می گردد. گفته می شود هم اکنون این قطعات در اختیار سازمان میراث فرهنگی یزد قرار گرفته است. اما در میان چند نکته قابل تامل است:

- کاروانسرای خرگوشی همچون نگینی در میانه بیابان بین اصفهان و یزد (شهرهای ورزنه، عقدا و ندوشن) قرار گرفته و به واسطه دوری از مناطق مسکون روز به روز بر میزان تخریب آن افزوده می شود و اگر به همین روند پیش رود مسلماً از این بنای باشکوه صفوی جز نامی در میان کتابها چیزی باقی نخواهد ماند؛

-کارشناسان میراث فرهنگی هزینه مرمت این بنا را چیزی بالغ بر چند صد میلیون تومان برآورد می کنند که این مبلغ از بودجه میراث فرهنگی شهرستان اردکان فراتر بوده و عملاً سازمان میراث فرهنگی بازسازی و احیاء این بنا را منوط به مشارکت بخش خصوصی می داند که با توجه به موقعیت قرار گیری این بنا تا کنون سرمایه گذاران بخش خصوصی رغبتی نشان نداده اند؛

- در این مسیر چند بنای منحصر بفرد دیگری نیز وجود دارد که کاروانسرای یغمیش با قدمتی نزدیک به 800 سال از شاخص ترین آنها ست که حال روزی بهتر از خرگوشی ندارند؛

- شهرستان اردکان با وسعت بیش از 24 هزار کیلومتر مربع و داشتن 3 شهر و صدها روستای تاریخی و داشتن بیش از 230 بنای ثبت شده در فهرست آثار ملی تنها دارای نمایندگی میراث فرهنگی است که تعداد کارمندان آن به تعداد انگشتان یک دست هم نمی رسد و عملاً این سازمان برای حفاظت از این تعداد بنای تاریخی در این پهنه گسترده با کمبود شدید منابع مالی، نیروی انسانی و تجهیزات روبروست؛ پیگیری های مکرر به عمل آمده در خصوص اعطای نمایندگی میراث فرهنگی به بخش های تاریخی عقدا و خرانق تا کنون نتیجه ای در برنداشته است؛

- چند سال پیش و در پی بیم از ربوده شدن کتیبه کوچکتر این کاروانسرا، کتیبه مزبور به موزه مردم شناسی اردکان منتقل شد و پس از ربوده شدن چند کتیبه دیگر، میراث فرهنگی اردکان بسیاری از کتیبه های شهرستان را جمع آوری نمود تا پس از ساخت نمونه مولاژ آن، اصل کتیبه در اختیار موزه مردم شناسی اردکان قرار گیرد. ضروری است حال که امکان حفاظت از کتیبه ها در محل فراهم نیست، برای جلوگیری از تخریب و سرقت آن بقیه این کتیبه گرانقدر جمع آوری و همراه با قطعات ضبط شده که هم اکنون در یزد نگهداری می شود، به اردکان منتقل شده و در موزه مردمشناسی اردکان برای استفاده عموم نگهداری شود؛

- این بار لطف خدا همراه بود از خوش اقبالی گشت محیط زیست در آن محدوده بوده و با اقدام به موقع خود از به بار آمدن حسرتی دیگر جلوگیری نمود، اما همیشه این خوش شانسی همراهمان نخواهد بود، مسولان محترم تا دیر نشده فکری اساسی بردارید...

اما درباره کاروانسرای قلعه خرگوشی:

يكي از مهمترين ره هاي تجاري و ارتباطي در منطقه اردكان از دير باز راه هاي ارتباطي با مناطق شمالي از جمله شهر هاي هم جواري چون نايين و اصفهان مي باشد. در قديم از اردكان كه به راه می افتاديد به سمت شمال از روستا هاي احمد آباد و ترك آباد و سرو عليا و ارجنان كه گذر مي كرديد به روستاي زيبا و پرجاذبه عقدا با تمام راز و رمزش مي رسيدید.  شما اكنون يك منزل را پشت سر گذارده و شب به اوايل خود نزديك شده. يك منزل در واقع چهار فرسخ يعني 32 كيلو متر مي باشد اين مسيري است كه انسان در طي حدودي 12 ساعت با پاي پياده مي تواند طي كرد. اين قاعده باعث ساخت كاروانسراهاي ايران و شايد تمامي جهان شده است. شما از كاروانسراي ابوالقاسم رشتي عقدا كه عبور كنيد براي رسيدن به كاروانسراي خرگوشي چهار منزل در راه داريد و براي رسيدن به ورزنه شش منزل ديگر. بعد از عقدا به ترتيب بايد از كاروانسراها و رباط هاي نارستان ، خليل آباد، شورآب، يغميش عبور كنيد تا به ميان دشتي باز و سنگلاخي به نام خرگوشي مي رسيد و در ميان آن در كنار راهي مالرو رباطي عجيب و زيباي خرگوشي برسيد و بعد از آن رباط هاي زيباي نه گنبد و در آخر ورزنه.

 رباط خرگوشي با پايه هاي سنگي و بدنه سازي آجري يادگاري از دوران صفويه بوده و یکی از زیباترین 999 کاروانسرایی است كه به دستور شاه عباس صفوي ساخته شده است. رباطي كه يادگاري از علي رضا عباسي خطاط معروف دربار صفوي را بر سردر خود نگاه داشته است كه بر پانزده قطعه سنگ يشم به عرض شصت و طول هشت متر نوشته شده و متن كتيبه به اين شرح مي باشد: « امر فرمودند بانشاء اين رباط بندگان نواب كاميان كلب آستانه حضرت امير المؤمنين علي بي ابي طالب (ع) عباس الموسوي الصفوي بهادرخان خلد الله ملكه، و ثواب آن به روح جد بزرگوار خود پادشاه غفران پناه فردوس بارگاه شاه صهماسب انارالله برهانه هبه فرمودند ،كتبه عليرضا العباسي ، 1023 ». نگيني ارزشمند كه به دليل تغيير مسير راه اصفهان به يزد ساليان درازی است كه متروك و بي رونق مانده و به شترگاه ساربان منطقه تبديل شده و اين خود باعث تخريب سريعتر اين بناي ارزشمند شده است.
اين بنا كه در حوزه استحفاظي اردكان قرار دارد تا سال 1386 در فهرست آثار ملي ندوشن ثبت گرديده بود كه با تلاش نمايندگي ميراث فرهنگي اردكان به فهرست آثار اين شهرستان منتقل گرديد.
اين رباط چهار ايواني بوده و در اضلاع شرق و غرب خود هفت طاق پوش دارد كه مركز ايوان و در هر سوي ايوان سه اتاق ديگر مي باشد. در اضلاع شمالي و جنوبي هفت طاق نما دارد كه كه در مركز ايوان ها و در طاق نماي هاي انتهايي به طويله هاي پشت اتاق ها راه مي يابد.
ايوان ضلع جنوبي داراي محراب بوده و اين نكته اي است كه قابل اهميت مي باشد. تا ارتفاع دو متري و تا پاي طاق قوس ها و سقف ها بنا از سنگ لاشه منطقه ساخته شده و ارتفاع بالا با آجر مي توان دليلش دوري را كوره هاي آجر پزي به بنا باشد و نيز سيل هاي احتمالي كه از منطقه مي گذشته. از اثار نفيس ديگر بنا بايد به دو قطعه سنگ سياه رنگ اشاره كرد كه در ديوار ورودي رباط نصب گرديده بود كه يكي از آنها در سالهاي پيش روبوده شده و ديگري در موزه اردكان نگهداري مي شود.متن اين سنگ كه تاريخ ساخت بنا را اشاره دارد بدين شرح مي باشد«هوالله سبحانه،به سعي العبد الملك المعبود الا له اسد الله بن حسن خانه خواه،سنه 1023» .
اين رباط را ازسوي مي توان به كارباط يا خان هم ناميد وجود پنج برج نما در هر ضلع و حفره هاي تير انداز در بالاي ديوار ها خود يكي از اين دلايل است كه اين رباط علاوه بر كاربري خدماتي كاربري نظامي هم داشته است. يكي ديگر از دلايل وجود شاه نشين بر سر درب ورودي مي باشد كه هم محل اقامت بزرگان بوده و هم در زمان نبود كارواني در كارباط محل اقامت كاروان دار و كساني كه از بنا محافظت مي كردند.
اكنون بعد از گذشت 408 سال از ساخت اين بناي ارزشمند نشانه هاي تخريب ، مشاهده مي شود و بي توجه اي به با ارزش ترين مجموعه خدماتي اردكان و شايد هم مي توان گفت استان يزد چهره مريض و در خطري را به آن داده است. بنايي كه با مساحت 6400 متر مربعي فضاي عجيبي را در ميان بيابان ساخته است. وجود حيوانات و ريخت شدن فضولات آنها در پاي ديوار هاي بنا باعث تركيب شدن آمونياك موجود با باران شده و به همراه آهك ساخت بنا باعث از هم پاشيدگي ملات بنا شده و اين يعني ريزش و سستي تدريجي و نرم ديوار ها.به علاوه گياهان خودرو در ديوار ها باعث نفوذ و فشار به بخش هاي فوقاني شده اند.

منبع: وبلاگ انجمن چارسوق كوير اردكان http://yonan-koochak.blogfa.com/post-393.aspx 

قديمي ترين قسمت مسجد جامع کبیر يزد در آستانه نابودی!!!!

 قديمي ترين قسمت بناي مسجد جامع كبير يزد با بي اعتنايي هيئت امناي مسجد جامع كبير يزد و بي تفاوتي سازمان ميراث فرهنگي در آستانه نابودي و تخريب قرار دارد.

قسمت مورد نظر  متعلق به قرن ششم هجري است و در انتهاي بخش بهاره ، پاييزه قرار گرفته محلی   جهت انبار و زباله ها شده است

امیدواریم مسئولین دستگاه های نظارتی در استان با و سواس ویژه موضوع را بررسی نمایندکه در آینده شاهد توجیه مدیرکل میراث استان مبنی بر بی ارزش بودن آن بنا نشویم .

گفتني است اين بنا جز يكي از نامزدهاي ثبت جهاني يونسكو است .

منبع:سيد احمد سيد علي زاده خبرنگار يزدفردا  http://yazdfarda.com/news/41925.html

مرتفع‌ترين بادگير جهان

باغ دولت‌آباد يزد يكي از باغ‌هاي بزرگ ايراني و از آثار دوره زنديه است و آنچه كه به آن ارزشي دوچندان بخشيده بادگيربلند و زيباي آن است.

اين باغ داراي مرتفع‌ترين بادگير شناسايي، شده در ايران و حتي جهان است. به گفته كارشناسان، همين بادگير 8 طرفه با 33 متر ارتفاع يكي از مهم‌ترين دلايل ثبت جهاني آن بوده است.

عمارت اين مجموعه در سال ۱۱۶۰ توسط محمدتقي خان بافقي كه به خان بزرگ معروف بوده، ساخته شده و محل اقامت حاكم وقت و معاصر با شاهرخ ميرزا و كريم‌خان زند بوده است. در اصلي اين مجموعه در خيابان شهيد رجايي قرار گرفته‌ و در ديگري كه در بلوار دولت‌آباد قرار دارد در حال حاضر ورودي ندارد و تقريبا در دست مرمت و بازسازي است و به همين علت تردد از در اصلي انجام مي‌گيرد.

فضاي داخلي باغ تا حدودي باغ فين كاشان را در ذهن بيننده تداعي مي‌كند.

عناصر تشكيل‌دهنده باغ دولت‌آباد عبارتند از چند عمارت شامل: عمارت تالار آيينه، عمارت سردر، عمارت بهشت آيين، عمارت بادگير، عمارت حرمخانه يا حرمسرا، عمارت تهراني، عمارت مستخدمين يا خانه خدم و حشم و آشپزخانه‌ها، ديوانخانه به شكل مثمن، ساباط، آب انبار، درشكه خانه، اصطبل تابستانه و زمستانه و همچنين قنات، حوض‌ها و جداول آب متعدد در فضاي باغ.

يكي از ويژگي هاي اين باغ، قنات تاريخي دولت‌آباد است كه با قدمتي بيش از 200 سال از به هم پيوستن 5 رشته قنات تشكيل شده است اين قنات كه از ارتفاعات مهريز سرچشمه مي‌گرفته و پس از مشروب كردن بخشي از اراضي مهريز و به كار انداختن چند آسياب آبي و پس از طي بيش از ۵۰ كيلومتر مسافت به يزد مي‌رسيد و باغ‌هايي چون آبشاهي، خرمشاه و باغ دولت‌آباد را آبياري مي‌كرده است.

باغ دولت آباد در حال حاضر توسط چاه نيمه عميق مجاور آن آبياري مي‌شود. آنچه كه به باغ، زيبايي خاصي بخشيده است، بناي حوضچه‌هاست كه آب را با زيبايي هر چه تمام‌تر به جريان مي‌اندازد.

به اين ترتيب كه آب با بازي وصف‌ناپذيري بارها به درون زمين رفته و بيرون مي‌آيد. ابتدا آب در زير بادگير از درون يك حوض يكپارچه مرمر مي‌جوشد و در آن بالا مي‌آيد. بعد وارد حوضي در وسط هشتي مي‌شود. از وسط هشتي هم به شاه نشين مي‌رود. در مقابل «ارسي» (اتاق‌ها 3 سينه كبكي) است از سنگ مرمر كه آن را به شكلي مي‌تراشيدند تا موج ايجاد كند و آب را حتي با وجود كم بودن، بيشتر نشان دهد.

پس از آن آب از زير سردر عمارت بيرون مي‌رفت و به يك استخر بزرگ ۱۲ ضلعي و سپس به 3 استخر ديگر در 3 جهت مي‌رسيد و از آنجا به خيابان‌ها و آبادي‌ها مي‌رفت و سرانجام به مصرف كشت و زرع مي‌رسيد.سازنده باغ دولت‌آباد در وقف نامه‌اش نوشته است «خدا لعنت كند كسي را كه قبل از بيرون آمدن آب از اين باغ، حتي به اندازه سيراب كردن گنجشكي از آن استفاده كند.

محصول اينجا وقف بارگاه مولا در نجف است.» متاسفانه بعدها قنات را از بالا بستند و براي تامين آب باغ، از چاه آب مي‌كشيدند به همين خاطر باغ هرگز آن صفا و زيبايي گذشته را باز نيافت.

از مصالح شاخصي كه در بناهاي اين باغ به كار رفته سنگ مرمر است كه تماما از شهر مراغه آورده شده است. عمارت‌هاي باغ عبارت هستند عمارت بيروني كه در طرف شرق واقع شده و داراي حوضخانه و بادگير بلندي است، عمارت واقع در جهت غربي اندروني و عمارت سردركه همان ايوان خانه بوده است.

عمارت هشتي و بادگير از مهم‌ترين بخش‌هاي مجموعه به شمار مي‌روند كه در آن، تلفيق جريان هوا و آب به زيباترين شكل صورت گرفته است.

عمليات مرمت و بازسازي باغ دولت‌آباد از سال 1348 توسط دفتر فني سازمان ملي حفاظت آثار باستاني آغاز شد.

باغ دولت‌‌آباد يزد در سال 1346به ثبت ملي رسيد امسال نيز ثبت جهاني شد.

تناقض و توجيه: خانه‌ي تاريخي شمس از نظر معماري، ارزش چنداني نداشت.

"تناقض"در مصاحبه اقاي مدير كل ميراث يزد با ايسنا و دفاع از شعور ثبت كنندگان ملي خانه شمس در ابركوه و همكاران خود  در معاونت حفظ واحيا ميراث فرهنگي استان و كشور  و فرماندار فعلي و مدير سابق"  خانه‌ي تاريخي شمس از نظر معماري، ارزش چنداني نداشت.

--------------------------------------------------------------------------------------------

مديركل ميراث فرهنگي و گردشگري استان يزد گفت:‌ اين اداره كل در حال پيگيري تخريب خانه‌ي تاريخي شمس در روستاي اسفندآباد شهرستان ابركوه و عاملان اين تخريب است كه بدون اطلاع مالك و توسط مردم بومي اين روستا انجام شده است.

بهرام رضايي در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، ادامه داد: اگر مشخص شود كه برخي افراد مانند بخشدار روستا، اين خانه را تخريب كرده‌اند، قطعا براساس قانون، اين قضيه پيگيري مي‌شود.

او با اشاره به انجام يكسري پيگيري‌هاي اوليه درباره‌ي عاملان تخريب اين خانه‌ي تاريخي مانند فرستادن نامه به معاونت ميراث فرهنگي كشور و اعلام اين قضيه، اظهار كرد: حتا اگر اين خانه توسط مردم بومي تخريب شده باشند، بعيد مي‌دانم از ثبتي بودن بنا اطلاعي داشته باشند، چون پس از ثبت يك بناي تاريخي، فقط به مالك آن بنا و مسؤولان دولتي اطلاع داده مي‌شود.

رضايي با اشاره به قدمت خانه‌ي تاريخي شمس كه به دوره‌ي پهلوي اول متعلق است، بيان كرد: اين خانه كه نيمي از حياط آن تا پيش از سال 1387 تخريب شد، در 27 اسفندماه 1387 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيد.

وي با اشاره به قرار داشتن اين خانه‌ي تاريخي در 10 متري حسينيه‌ي روستاي اسفندآباد و نارضايتي مردم اين روستا از موقعيت جغرافيايي اين خانه، گفت: چند سال بود كه مردم بخش «بهمن» روستاي اسفندآباد از موقعيت جغرافيايي اين خانه به‌دليل اين‌كه از توسعه‌ي حسينيه جلوگيري مي‌كرد و اجازه نمي‌داد كه طرح هادي در اين روستا اجرا شود، ناراضي بودند، چون فقط خانه‌ي شمس در محدوده‌ي توسعه‌ي حسينيه و اجرايي كردن طرح هادي قرار داشت.

رضايي ادامه داد:‌ تخريب‌كنندگان خانه‌ي شمس، تخريب اين خانه را به ما اطلاع ندادند. اداره‌ي ميراث فرهنگي شهرستان ابركوه نيز بعد از تخريب خانه، از اين موضوع مطلع شد، سپس يگان حفاظت ابركوه با نامه‌اي براي متوقف كردن اين عمليات وارد كار شد، ولي متأسفانه تخريب به‌طور كامل اتفاق افتاده بود.

او با اشاره به اين‌كه خانه‌ي تاريخي شمس از نظر معماري، ارزش چنداني نداشت، گفت: فرمانداري استان يزد و شهرستان ابركوه از موقعيت جغرافيايي اين خانه اظهار نارضايتي كرده و گفته بودند، اين خانه مزاحمت ايجاد كرده و سبب جلوگيري از پيشرفت روستا شده است. حتا آن‌ها معتقد بودند، دسته‌هاي عزاداري در ايام محرم به‌دليل قرار گرفتن اين خانه نمي‌توانند مسير مناسبي را طي كنند.

مديركل ميراث فرهنگي و گردشگري استان يزد افزود: سال‌هاست كه خانه‌ي شمس متروكه شده است.

سريال تخريب خانه‌هاي تاريخي همچنان در حال اجراست تخريب خانه تاريخي و ثبت ملي «شمس» در ابركوه يزد

 سريال تخريب خانه‌هاي تاريخي همچنان در حال اجراست. پايتخت و غيرپايتخت هم ندارد. خانه صداقت، ساختمان پرچم و خيلي‌هاي ديگر در تهران، 70 خانه در بافت تاريخي شيراز، بخش زيادي از بافت‌هاي تاريخي در كاشان و جهرم اخيرا تخريب شده و حالا خبر مي‌رسد خانه تاريخي «شمس» در روستاي اسفندآباد در نزديكي ابركوه يزد به دستور شخص بخشدار اين منطقه با لودر با خاك يكسان شد.

خانه شمس همين سه سال پيش در تاريخ ۲۷ اسفند ۱۳۸۷ با شماره ثبت ۲۶۳۵۶ به‌ عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده بود. اما شماره ثبت ملي و ذكر نامش در اين فهرست هم به دادش نرسيد.

 

اين خانه به دليلي كه بر كسي معلوم نيست و مسوولان هم درباره‌اش اظهارنظر نمي‌كنند، تخريب شد، تا يكي ديگر از خانه‌هاي تاريخي ثبت‌شده كشور از اين فهرست منها شود. خانه شمس همزمان با روز عيد قربان تخريب شد. قرباني شدن اين خانه تاريخي در يك روز عيد و تعطيل نشانه خوبي براي ميراث فرهنگي ما نيست.

 

يكي از فعالان ميراث فرهنگي ابركوه كه نمي‌خواهد نامش گفته شود در اين‌باره به «شرق» مي‌گويد: «آقاي حجت محمدي بخشدار بخش بهمن عامل اجرايي تخريب خانه مذكور با يك لودر بوده است. اين بنا كه با خشت و گل ساخته شده بود، سازه‌اي دو طبقه داشت با يك حياط و از چند اتاق در طبقه هم كف و اتاق‌هايي تابستانه در طبقه بالايي تشكيل مي‌شد. نماي اصلي خانه شمس كاهگل بود كه رويه آن را با گچ كمي تزيين كرده بودند.

اين بناي خشتي جزو ساختمان‌هاي تقريبا اعياني در روستا محسوب مي‌شد و مالك شخصي داشت، براساس خبرهاي منتشر شده تخريب اين خانه بدون اجازه مالك صورت گرفته است. ميراث فرهنگي شهرستان و استان نيز تاكنون عكس‌العمل خاصي نسبت به اين خبر از خود نشان نداده‌اند.» قدمت خانه تاريخي شمس به دوران قاجاريه مي‌رسيد و در ساخت بنايش ويژگي‌هاي معماري قاجاري ديده مي‌شد.

پيش از اين تخريب كامل، حياط اين خانه تاريخي نيز به بهانه تعريض كوچه تخريب شده و از بين رفته بود. وقتي اين خانه تاريخي در آخرين روزهاي سال 87 به فهرست آثار ملي وارد شد، دوستداران ميراث فرهنگي ابركوه بر اين تصور بودند كه دامنه تخريب‌ها به حياط خلاصه شده و بقيه بنا در امان خواهد ماند. اما تعطيلي و روز جشن عيد قربان امسال همه آن اميد و آرزوها را بر باد داد.

اين خانه متعلق به حاج ميرزا حسن شمس از بزرگان روستاي اسفندآباد بود. ابوذر سواري يكي ديگر از فعالان ميراث فرهنگي ابركوه و روستاي اسفندآباد در رابطه با نوع معماري به كار رفته در اين خانه تاريخي مي‌گويد: « خانه‌هاي قديمي روستاي اسفندآباد از نظر موقعيت مكاني در جهت قبله قرار دارند.

 اين جهت‌گيري از لحاظ اقليمي، شرايطي را به وجود آورده است تا فضاي تابستاني و اتاق‌هاي زمستاني به طرزي مفيد پيرامون حياط مركزي قرار گيرند. حياط، اصلي‌ترين فضاي خانه‌هاي روستاست. حوض آب در وسط حياط قرار گرفته است و باغچه‌ها كنار يا دور تا دور آن، با درختاني كه نياز كمي به آب دارند همچون انار، انگور، پسته و انجير علاوه بر ايجاد زيبايي به سرسبزي خانه و تامين سايه و خنكاي آن، خشكي هوا را نيز مي‌كاهد. به عبارتي همه عناصر متشكله خانه يزدي دست به دست هم مي‌دهند تا اقليمي كوچك و قابل زيست براي انسان فراهم كند.

 حياط خانه‌هاي روستا مكاني براي انواع بازي‌ها و سرگرمي و تفريح كودكان و نوجوانان است.»وي مي‌افزايد: « در اغلب خانه‌هاي سنتي زماني كه از در خانه وارد مي‌شويم يك راهرو پيش رو است كه به آن دالان گفته مي‌شود و انتهاي اين راهرو به حياط خانه متصل مي‌شود. همچنين تالاري جلو اتاق‌هاي ساختمان وجود دارد كه به صورت صفه و ايوان بزرگ نمايان است و محلي براي گذراندن ساعات عصر و شب تابستان است. اتاق‌ها به نام‌هاي سه‌دري، پنج‌دري و... از هم تفكيك مي‌شوند كه هر يك در پاسخگويي به نيازهاي ساكنان خانه نقش دارند. در اتاق‌هايي كه براي زمستان در نظر گرفته شده‌اند، اتاقكي به نام پستو وجود دارد كه به صورت يك انبار كوچك است. در قسمت جنوب خانه كه پشت به آفتاب است يا به اصطلاح سنرم مي‌باشد اتاق‌ها داراي سقف بلندتر و مخصوص تابستان هستند. در طرف‌هاي شرقي و غربي خانه نيز معمولا حصار، طويله براي نگهداري دام و طيور، دستشويي و آشپزخانه قرار دارد و همچنين اتاقي كه به آن تنورخانه گفته مي‌شده و مخصوص نان پختن است.»

 خانه تاريخي و تخريب شده شمس در اسفندآباد همه اين ويژگي‌ها را داشت، اما چه فايده كه حالا به تلي از خاك تبديل شده است و معلوم نيست در آينده قرار است جاي آن‌چه چيزي ساخته شود. شهر ابركوه و روستاهاي همجوار آن از جمله اسفندآباد در گذشته بر سر راه ابريشم قرار داشته‌اند.

ابركوه در قرون قبل و بعد از اسلام اگر گاه و بي‌گاه ذكري از آن به ميان آمده به دليل قرار گرفتن آن بر سرراهي بوده كه اين راه از مشرق مي‌آمد و به شمال‌غرب مي‌رفت و راهي كه از جنوب مي‌آمد و به آن مي‌پيوست يا راهي كه به طرف ماوراءالنهر يا در اصطلاح خراسان و تركستان مي‌رفت، سلاطين و حكام در لشكركشي‌ها از اين شهر عبور يا چند روزي در آن توقف مي‌كردند. اين راه چه قبل از اسلام و چه بعد از اسلام مورد استفاده آنان واقع مي‌شد، از جمله شاه عباس صفوي كه در امتداد اين راه كاروانسراهاي متعددي براي استراحت كاروانيان در اين منطقه ساخته است. بايد اضافه كرد كه شاخه اصلي جاده ابريشم به روستاي اسفندآباد نزديك‌تر است و اين جاده از بين كوه‌هاي سفيد و غلات كوه در 12 كيلومتري جنوب اسفندآباد مي‌گذشت، به قول برخي افراد سالمند تا چند دهه پيش هنوز آثاري از اين راه پابرجا بوده است و به راه شتر معروف بوده كه در قديم موجب اعتبار و رونق اين منطقه بوده، ولي با از بين رفتن اين راه و به فراموشي سپردن آن منطقه ابركوه، اسفندآباد هم از ارزش و اعتبار افتاده است.

صدرا محقق/ روزنامه شرق

موزه ملی منطقه ای کویر در یزد و موزه لووردر پاریس !!!!+عکس

نوشته : مخبرالفردایی [e-mail]

 در خبر 4 بهمن ماه 88  یزدفردا داشتیم :به گزارش خبرنگار یزدفردا ،مهندس سیفی در نشست خبری خود از پایان مطالعات مکان یابی این موزه خبر داد و افزود :مکان این موزه واقع در بلوار فقیه خراسانی بعد از دروازه قران یزد  مکان یابی شده و اعتباراتی هم اختصاص داده شده است . و همچنین در 20 اسفندماه 89 خبر * آغاز بکار عملیات اجرایی موزه منطقه اي کویرتوسط رضایی مدیرکل جدید میراث فرهنگی استان اعلام و در یزدفردا منتشر شد.

من چندروزی که سعی کردم با اینترنت پر سرعت موزه ملی منطقه ای کویر را در بلوار فقیه خراسانی و بعد از دروازه قرآن پیدا کنم که به نتیجه ای باور نکردنی رسیدم و به مکان یابی رییس سابق میراث فرهنگی استان و فرماندار فعلی شهر یزد احسنت گفتم که چه مکان یابی علمی و دور اندیشانه ای صورت گرفته است .

یک جای توپ برای موزه ساختن حتی اگرصد تاموزه سازهم از فرانسه دعوت شوند  عمرا  اگر بتوانند  این قدر دور اندیشانه انتخاب نمایند.

آره موزه ملی منطقه ای کویررامیگوییم  که قرار است در شهریزد ساخته شود  البته یک کمی ازشهرفاصله دارد و در محدوده شهر اشکذر است تا شهر یزد  و عمرا توگوگل ارث پیداش کنید.و همانگونه که از نامش پیداست  با نامش هم خوانی داشته و در دل کویر موزه ای تمامی شاخصه‌ های زندگی در مناطق کویری اعم از آداب و رسوم، فرهنگ، گونه‌ های گیاهی و جانوری و ... از استان‌ های یزد، سمنان، قم، کرمان، سیستان و بلوچستان، اصفهان و خراسان جنوبی را  به نمایش خواهد گذاشت.

من باهزارزحمت پیداش کردم ویک عکس ازاون براتون گذاشتم خودتون باموزه لوورپاریس مقایسه کنید.

نمی دونیم کدام مشاور در میراث فرهنگی استان یزد این یادگار را برای آیندگان گذاشته که تا تاریخ ،تاریخ است همه به این درایت احسنت بگویند !!!!

اگربصورت راندوم 20 نفرازنخبگان  ازجای جای ایران رادریزدجمع کنیدوازفرودگاه یاترمینال درروزروشن ودربیداری کامل سوارخودروکنید،البته ایران خودروخودمان وبه محل موزه بیاوریدوبگوییدمی تواند ازیک تابیست جواب بنویسندکه اینجادرآینده چه می شود،حتماازشماره یک تاسه راخواهندنوشت موزه ملی منطقه کویر،داریدبه درایت وتیزهوشی من شک می کنید.نه درست است حالامن احتمالات را اصلا حساب نکردم وگرنه می گفتم ازشماره یک تاپانزده همین جواب خواهدبودوازشماره پانزده تابیست راشایداین گونه پاسخ می گرفتیم .

پایانه باربری خودروهای سنگین ،پادگان نظامی ،نیروگاه هسته ای ،خدمات میان راهی،مرکزفرهنگی نزدیک شهر اشکذر (توضیح رییس موفق میراث فرهنگی استان یزدالبته رییس قبلی اهل همین مکان بودند)اگراین آمارراقبول ندارید.که دیگر راهی برای اثباتش نداریم .

در سایت  ویکی‌پدیا، اگر به دنبال اطلاعاتی پیرامون موزه لوور بگریدید به این اطلاعات دست خواهید یافت:موزه لوور (به فرانسوی: Musée du Louvre) در شهر پاریس در کشور فرانسه واقع شده است. بیش از ۳۵هزار اثر هنری در هشت بخش مختلف موزه لوور نگهداری می‌شود. موزه لوور یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های جهان است.

موزه لوور از سال ۱۷۹۳ میلادی، تا امروزه به عنوان «موزه عمومی» فعال بوده است. تمرکز موزهٔ لوور روی هنر، تاریخ بشر و فرهنگ است و آثار بسیاری در این زمینه‌ها در این موزه جای گرفته‌اند که از آن جمله می‌توان به لوح حمورابی، تابلوی بانوی صخره‌ها و تابلوی مونالیزا اثر لئوناردو داوینچی اشاره کرد.

اصلافکرنکنیدکه ماموزه نداریم ،داریم خوبش را هم  داریم تازه تر و به روز تر موزه های قدیمی اروپایی ،داریم یک موزه جدید می سازیم ازاون موزه هایی که چشم درمیاره  و رو کم می کنه.

موزه لووررابرسی می کنم.همچون چنگی به دل نمی زنه، نه قیافه داره ،نه زیادبزرگه، نه جاش خوبه ،گفتم جا،آره درست وسط شهرپاریس یک نگاه به گوگل ارث بکنید می بینید.آدم حالش بدمیشه بریم سرموزه خودمون .

به هر حال امید واریم موزه ای که قرار است با بودجه ای ملی احداث شود و برچسب ملی را نیز یدک کشد در مکانی ساخته شود که مکان یابی آن توجیه داشته باشد و البته قبل از هر چیز قابل دفاع که بعد از   میلیارد ها تومان هزینه به فکر تغییر کاربری نیافتیم .و البته این اتفاق در مورد موزه دفاع مقدس هم البته از جهاتی دیگر رخ داده که احتمالا مشاوران مکان یابی موزه ها تفکرشان باید مورد بررسی قرار گیرد!!!!

این چند سطر را تقدیم کردیم به آیندگان که هرزمان به فکر عدم استقبال از موزه و عدم استقبال گردشگران و مردم از آن افتادند حداقل بدانند مخبرالفردائی در زمان ساخت این موزه در یزد زندگی می کرده و در حد خود و وسعش داد هم زده است و نگویند که در آن عصر چرا هیچ کس دلش به حال پول مردم نسوخت !!!!

منبع: یزدفردا